Luat Dau Tu Forex Peace

1. Ngn la Morrison 2. Biu tng Martin Luther King Nguyn nhn chin thng 1. Nguyn nhn su xa ngha chin thng 1. G uy n o n o t o n t n o n o 2. T o n nt t nc Trc khi bng n cuc chin lch s vi Vit Nam , Hoa K triqua khong 150 cuc chin vi hng ngn dch, hng vn trn nh t nm 1776 n 1953, trong sut qung thi gian di, qun i Hoa K cha thua 1 cuc chin no. Ti Vit Nam nm 1954, Php cha i M n. Diga los hombres bch chin bch thng, nh cm quyn M chn sai i t ngay t u khi h chn Vit Nam lm i tng tin hnh chin trh xm lc. H vo mt quc g ia c truyn thng chg ngoi xm lu i, v tn ti, c lp, t ch sau bao nhiu nghit ng ca thi cuc. Sau 1000 nm Bc thuc v 100 nm Php thuc, dn tc Vit Nam phi gng mnh ng ln chng qun xm lc mi. Tri qua 177 mentón dch, bao gm 130 barbilla dch trn b, 34 barbilla dch trn khng, v 13 barbilla dch trn bin, Chin tranh Vit Nam (cch gi teo gc nhn M), tr thnh cuc chin u tin v ang l duy Nht trong lch s Hoa K m ngi M thua. Thng trong cc cuc chin tranh, phe tn cng xm lc hu nh khng bao gi tha nhn chin bi (c bit l Trung Quc my ngn nm nay). V kt qu thng bi trong cc cuc cuc cng thng c n ngg tranh lun, quan im khc nhau trong gii nghin cu quc t. Nhng i Vi cuc barbilla tranh ca M Vit Nam º gn nh tt c nh s hc, nh qun s, NH lnh o, CHNH tr gia Hoa K v QUC t, bao g 5 i TNG thng M, B TRNG QUC phng Robert McNamara Ngoi trng Henry Kissinger vv U nhn nhn l M thualucci ny. Ch c 1 ngi khng lun khng khng dm chp nhn s tht rng M chin bi, l ting William Westmoreland, tng t lnh lin qun Vit Nam. Nhng THT bi ca M trong Chin tranh Vit Nam, nh cao l barbilla dch Mu THN, lm cho Westmoreland b CCH chc, il MT vt nh v ni NHC nghip trong Binh ca ng ta, vl tm t vt cho gia nh c truyn thng Qun ng ca ng ta. Ng ta b thn bi danh iluminado, danh d c nhn v g ia nh tiu tan, s nghip qun s v c chnh tr tiu tan trong Chin trám Vit Nam. Trong Chin tranh Vit Nam, sau nhiu THT v bi chu nhiu p lc NNG hi t CHNH pH, Westmoreland khng VUI, sau khi b CCH Prob ngay sau t1 ca cuc TNG tn cng barbilla lc nm Mu THN 1968 ng ta cng Cay Ng. V tm l cay ng khng cam lng i theo v m nh Westmoreland sut qung i sau ny. Khi tr li phng vn phim ti li ni ting Corazones y Mentes (Tri tim v khi c) nm 1974, khi c hi v c c ti c, thng vong do ngi M gy ra Vit Nam, gim nh ti c, Westmoreland ni: Ngi Ng khng t cao gi tr sinh mn g h nh ngi phng Ty. Chng ta nh gi cao s sinh mng v gi tr con ngi. H khng quan tm n sinh mng v gi tr con ngi. Trong En tr li phng vn tp ch George nm 1998, khi c hi vi TNG V Nguyn Gip, ngi c ng o GII qun s QUC t nh gi l MT ti delgada qun s, Westmoreland lng TNG tr li MT CCH vng v: J D nhin ng ta l mt i th xng tm. Ti ni thm l Gip u luyn qun theo n v thp vi thut du kch, nhng ng ta c quyt phi xua qun tin hnh chin trh n v cao, lm cho qun ca ng ta b thn kh k k k k m. Vi TrCH Nhim ca ng ta, n nm 1969, TI ngh, ng ta MT, ci g, hnh nh khong na TRIU lnh ng ta cng b iu ny S khng Quan tm n senh MNG con ngi c º lm nn MT i ª tm C, ch n khng lm nn mt thin ti qun s. Mt t lnh M m mt nhiu y lnh kh c th tn t trong qun ng hn vi tun. Theo danh sch ang cp nht, b sung ca i tng nim Chin tranh Vit Nam th Washington DC, Hoa K, v Tp ch Lch s Qun s Vit Nam, ti liu ca Ban T tng Vn ha Trung ng thng thng vong ca qun I Hoa K Vit Nam l 365,157 qun. Trong s hn 36 vn qun M thng vong, c 58.168 lnh cht trong lc giao tranh (matar en acción). Bn danh sch u tin nm 1982 l gm 57.939 ngi, v 1.875 ngi vn cn mt tch (tnh n nm 2004). Trong s 58,168 ngi M t trn, c 7,887 s quan. Trong s s quan cht trn, c 426 t lnh v s quan ch huy. Trong s c 37 ngi cp tng. S tn tht a ln ca M Vit Nam vt Th chin I v chin tranh Triu Tin. C hn 6 triu ngi M sinh caliente, caliente ng Vit Nam. Trong s nhng ngi M c 2.709.918 ngi mc ng phc (en uniforme) hoc / v phc v khu vc giao tranh. Trong s nhng ngi c khong 55-60 vn binh lnh phc v cho chnh ph M Vit Nam. Tng s cu qun nhn mentón tranh Vit Nam chim 9,7 c th h ca h. I vi qun i M, cuc chin tranh Vit Nam cng thng hn c Th chin II. Trung bnh mi ngi lnh b binh M trong chin tranh Thi Bnh Dng (thuc Th chin II) en khong 40 ngy chin u trong 4 nm. Nhng trung bnh mi ngi lnh b binh M trong chin tranh Vit Nam tn khong 240 ngy chin u trong 1 nm nh chin thut Trc thng vn. (Km, Cc b, Vit Nam ha), 2 chin lc tc mentón (Tm v Dit Búsqueda y Destrucción de SampD, Qut V Gi Clear y Hold), mentón lc Qut v Gi (Clear and Hold) c tng Creighton Abrams p dng ti Vit Nam, thay cho chin lc Tm v Dit ca Westmoreland, sau khi ng thay th Westmoreland lm tng t lnh lin qun sau tHT barbilla bi lc ca Hoa K trong barbilla dch Mu THN 1968. Qut v Gi vc bn l MT barbilla lc chng ni dy v chng barbilla tranh du kch, bao gm 3 yu t: Cc barbilla dch qun s dn s phi CV, la barbilla Dch qun s tc barbilla, v chin tranh thng tin. ra Ngoi, 3 loi hnh barbilla tranh GNC ngh tranh cao l barbilla en t (guerra electrónica), la barbilla tranh ha hc (guerra química), v barbilla tranh kh TNG (guerra climática), GNC vi 2 barbilla Thut qun s Trc thng vn V Thit xa vn ub ph phon hon ton Vit Nam. C poco barbilla thut Trc thng vn sau ny khng cn c M s dng nd, m chuyn hn cantó chuyn qun bng mi bahía phn lc hoc xe tng. Chin trng Vit Nam a n ci cht hon ton cho thu th Truc thng vn thnh hnh mt thi, c bit sauch nch dch ng 9 Nam Lo. Cuc chin tranh lch s ny en su vo lng cng chng M th th h hy khc v i vo v n ha chng nh l mt hi chng Vit Nam. Ti M c hn 30 ngn SCH, thuyt Tiu, truyn tranh vit v Chin tranh Vit Nam c 135 pcm NHC v Chin tranh Vit Nam, gm c 96 ca khc PHN barbilla c lu hnh khng CHNH THC, trong c 2 ht bi v cuc Thm st i hc Tiu bang Kent, khi cnh st M x sng vo cc sinh vin biu tnh n ha phn i chin tranh (bi Ohio sng tc nm 1970 v Tiempo de Demostración del Estudiante nm 1971). Tng cng c 64 phim en nh Hollywood v Chin tranh Vit Nam (bao gm 6 phim trong cuc chin v 58 phim sau cuc chin). C 8 phim ti liu v Chin tranh Vit Nam (gm 4 phim trong cuc chin v 4 phim sau cuc chin). L khng tnh cc phim nh tm l chin qu l liu chim phn ln ni dung nh phim Chng ti mun sng. C 54 tr chi thng mi v Chin truh Vit Nam, trong c 47 tr chi in t, bao gm 37 tric io cc mi Nintendo, Sega, Playstation v 10 tr chi mi tnh. H u c c c sn snm n m d e n n d n M u n ln r nt nhng yu t chnh trong cucci m tranh ca M Vit Nam, nh bn cht cuc chin, phong trophn chin, v ti c chin tranh. Trong b truyn tranh Watchmen, mt trong nhng thng hiu truyn tranh En nht M, c cu chuyn v vic trong khi M ang thua º TNG thng Richard Nixon mi c estaño s siu nhn Manhattan puede thip vo barbilla tranh Vit Nam v i GIP qun M thnh cng bnh nh min Nam, sau xm lc nt min Bc. Kt qu Vit Nam tr thnh tiu bang th 51 ca M. Trong phim danh ting Forrest Gump, nhn vt chnh l mt ngi thiu nng tr tu. Tuy vy, khi cantó Vit Nam chin u anh li tr thnh anh hng khi cu c trung i trng thot cht sau mt trn nh. Khi tr v, anh li tham gia phong tro phn i Chin traducción: Vit Nam cng ngi yu. Trong b phim X-Men Orígenes: Wolverine, ngi si Wolverine, mt trong nhng nhn vt chnh trong y siu anh hng X-Men, tng chin u v gy cc ti c chin tranh, I tng Creighton W. Abrams, kin trc s ca chin lc Qut v Gi chin trng Vit Nam Hu qu chin trh Theo cc hs, ti liu ca B Lao ng-Thng binh-X hi, sau yl cc loi bm m khng qun Hoa K s dng Vit Nam: Bomf MK-81, MK-82, MK-83, MK-84, M117A1, T55-E6 s dng dm mc tiu bng sng xung kch v mnh ca v bom. Bom mnh s dng cc mnh thn titi bom tiu mc tiu l fino hoc git hng nh khi n. El nombre del autor es el nombre del autor, el nombre del autor, el nombre, la dirección, el nombre, la dirección, el nombre, la dirección, el nombre y la dirección del destinatario. Bom chy s dng dí mc tiu, st thng sinh lc, t chy nh ca, ci ci. Bom ha hc s dng dit sinh lc hoc gy nhim c a hnh v cc phng tin k thut bng cht c qun s. Cc loi bom ha hc M nm xung Vit Nam thng cha cht c kch thch CS, cht c tm thn BZ, LSD, Mescalin pxyloxin. Bm bt bn bt bn bh b tr bn bm bn bm bn bm bn bm bn bm bn bm bn bm bm bn bm bn bm bn Bongo ng ng ng nm nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nd nn Bom chm thng dng st thng din rng, c kt cu n bom m cha bom con. Min Bc iu tn di bom M Th trng B Lao ng-Thng binh-X hi Bi Hng Lnh cho bit kt qu iu tra trn c nc c khong 66.000 km2 cn tn ng vt liu bom, mn. C tnh cn khong hn 600.000 tn bom mn ang tn ti di t. Hin mi ch c khong 20 lng nacido, mn c tho g. Bnh qun mi nm c khong 20.000 ha t c r ph. Vi nina, khong 300 nm n a m e c c ia b c h c c c d e c a d e c o n c o m e n a n. Bom mn cn st li sau cuc chin ny gy tn tht nng n v sinh mng, ti sn, i sng ca ngi dn, nh hng nng n n n n s pht trin kinh t x hi. Bom mn cp i mng sng ca 10.529 ngi, lm 12.231 ngi b thng, trong 25 cc thng tch ny l tr em la tui t 14 tui tr xung. Bom mn hacer qun i Hoa K Mang n Vit Nam tn pH cn st li khong HNG TRM ngn tn, ri rc trn khp c nc, c bits cc tnh Ngh An, H Tnh, Qung BNH, Qung Tr, Tha Thin Hu, Qung Nam, Qung Ngi. Lnh M mt mi chn nn nn xc ng i. Trn chin ban ngy kt thc, h ch i trc thng n di tn ng i ca h khi cc ngn i c rng nhit i bao ph ti tnh Long Khnh. Trong cuc barbilla tranh XM lc Vit Nam, CHNH pH Hoa K huy ng HNG TRIU ngi M, trong c 4.649.000 ngi di 20 tui, Khong 40 cc nh khoa hc vt l, 260 TRNG i hc, Khong 22.000 x ln nghip vi Khong 5,5 triu cng nhn phc v cuc barbilla. Hn 6 TRIU ngi M senh SNG v senh caliente trong nhng vng tm chim min Nam Vit Nam, hu qu l gn na TRIU con lai M AR I, nhiu ngi trong khng poco r cha MNH l de ia, nhiu ngi phi SNG trong cc c Nhi vino c trong v sau cuc barbilla. Anillo nm 1968, mi ngía M chi ph cho cuc chin tranh xm lc Vit Nam ln n khong 100 triu USD, gp 10 En chi ch cho chuc chin chng ngho i M trong thi gian. Ring nhng hu qu v con ngi: Tnh t gia nm 1961 n nm 1974, c tng s 57.259 ngi M t trn Vit Nam. Nu tnh theo ton b thi gian cuc chin, t nm 1954 n 1975 th c tng s 58.168 ngi M tch Vit Nam. Thng 11 nm 1982, chnh ph Hoa K khnh thnh i tng nim Chin tr hh Vit Nam tng nim nhng cng dn M tcht Vit Nam, bn danh sch banu gm 57.939 ngi, trong c 37 cp tng. Tuy b tn thng NNG n, Vit Nam vn ging tr vo qun XM lc nhng Thit hola, thng Vong GNC tt, gieo rc vo u h nhng hi chng, m nh khng º sin Qun, tr thnh nhng vt thng khng bao gi LNH. S lng qun nhn M b mc bnh tm thn trong v sau thi gian chin u Vit Nam lnhiu nht trong tt c cc cuc chin m qun i nc ny tham gia trong lch s. Mt ngi M au kh trc i tng nim Chin trh Vit Nam th Washington, DC, Hoa K. Ln u tin, vo nm 1988, chnh ph M b ú phi tha nhn c khong 15 trong s lnh M ic u ti Vit Nam tr v b ri Lon tm thn nghim trng Cu binh Jim Doyle v David Curry ch l 2 trong s gn 60 vn qun M b chnh ph h y vo vng ly Vit Nam. Jim Doyle b y ti chin trng Vit Nam khí mi 18 tui, mc d puede mn sng st tr v, nhng n gi ngi cu binh ny vn khng thot khi ni m nh: Chin tranh l a ngc. N tc ng g g g g m n n m m vt thng khng th hn gn. V Cui cng, ti nhn ra rng, chin tranh khng ch ly cp thi thanh nin ca ti m cn eo ui, m nh sut cuc i ti. Cc nh x hi hc M cng xc nhn: K t sau nm 1975 n nay, nm no cng c nhng cu binh M tng chin u Vit Nam b tinh thn bt n, trm cm rt st. Chin tranh tm l ca M Vit Nam Hoa K lun tn DNG mi kha CNH, mi vn ginh PHN thng, v trong cc loi hnh barbilla tranh m M estaño hnh Lun Lun ch tr BNG barbilla tranh tm l (psicológica tt guerra vit: psywar ). Cc tc barbilla tm l bao c nhng hnh ng mua chuc, Chiu d, li ko nhng k ch bn x ng v pha M hoc hiu qu hn l gia NHP hn vo HNG ng ca H, NH DNG gm barbilla dch Moolah m M s Hn ch Trung Quc vs dng rng ri Triu Tin, vi i tng chiu d ch yu l lc lng khng qun ca i phng. Chin dch Moolah khi n Vit Nam cnng cp thnh chng trnh Chiu Hi (brazos abiertos), tn cng tm l vol m i tng ca i phng. Thiu t Byrne (tri) v trung t Robert Laabs (phi), tham mu trng Trung tm Pht trin Chin tranh tm l (Centro de Desarrollo PSYOP), en hnh ng Chin tranh tm l 4 (Cuarto Grupo PSYOP) Vit Nam nm 1968 Hnh ba sch gio khoa hng dn mentón tranh tm l do chnh ph M xut bn nm 1968 trong Chin trah Vit Nam, c tn l Guía MACV PSYOP (Kim ch nam Chin dch Chin tranh tm l PSYOP). Lu trong hnh c hai ngi Vit trong nh hng ang truyn n Chiu Hola. Mt. trang trong kim ch nh nam chin tranh tm l Chieu Hoi El billete ganador (Chiu Hi Tm V Ginh Chin Thng) hacer chnh ph M n hnh nm 1970. Dch: Mt ngi bt u ngh nu c cho mt c hi, anh ta c Th tb tranh u. Nhiu ngi qu tt t b tr h u, nu h c c hi. Truyn n h da ca M. Dng ch ghi: Khng c ni ni chy. Khng c ni ni trn Tng v thit gip ca l en 1 Thit K s tm v d e c c c ngi qu mun chng c. Vit Cng hy coi chng, ni n ct c chng ti Por gi hy quy thun chng trnh Chiu Hola l con ng sng duy nht ca cc ngi. H thng mentón tranh tm l ca Hoa K c chía lm 3 phn: Chin lc tm l, chin dch thng lata, v chin thut tm l. Mi sn phm thnn ip ca chin tranh tm l Hoa K u c ch a thnh v ph bin rng ri ra mt cch chuyn nghip. C 3 loi hnh Tuyn truyn m M DNG a nn cc sn pcm ip thng, bao Tuyn gm truyn Trng l MT hnh THC Tuyn truyn Khai GNC, thng CHNH, THC CHNH, Tuyn truyn en v Tuyn truyn Xm l hnh ngy Thi Tuyn truyn Trang, che y, mm, tiu cc. Trng, xm, en khng phi ls phn loi v ni dung tuyn truyn, m l s phn loi v bin php, phng c c d ding el chin dch chuyn ti, pht tn nhng sn phm thng tin. Chin tranh tm l Trng l la ley hnh tuyn truyn bng nhng cng b, tuyn b, hoc ng thi chnh th ca chnh ph M, Bch, truyn thng chnh thng (medios de comunicación convencionales) ti M. N cng khai cho thy nl thng t t pha M, t chnh quyn M. Nhng c quan ph trch truyn truyn Trng nhm vo i tng gn, khn thnh gi nc (Agencia de Información de los Estados Unidos de América), C quan Pht trin Quc t Hoa K (Agencia de los Estados Unidos para el Desarrollo Internacional de USAID), B quc phng Hoa K, v nhiu s , B khc ca chnh ph Hoa K. Chin traducción: Xm, l loi hnh tuyn truyn bng nhng ngun m mt, mh, khng r rng. Ngun gc tht (chnh ph M) khng c t e ti nhng i tng c gi, khn thnh gi. Nhng ngun c ngy a nh l mt ngun phi chnh thng khng phi t chnh ph M, hoc trung lp gi a, hoc ngy a l nhng ngun t pha th ba khng th ch vi i tng m nch ph M munbi nh . Chin tranh tm l Xm cng c th l nhng ngun tin tuyn truyn cho gc nhn, quan im ca Hoa K, phc v cho li ch ca chnh sch ngoi giao Hoa K, Khng trc punta t Hoa K, c th t nhng quc gia v tinh ca M, nhng quc gia l thuc M, nhng ng minh lu nm ca M vv Mc bn tay ca M ca trong. C nhiu trng hp nhng tc ng, tham gia ca pha M cng khng c tít l. En el caso de que se trate de un país en el que se cumpla el requisito de que se trate, Li hoc dng hoc a nhng ngun. Li ch ca chnh ph M c kho giu i v ch nh ph M nu cn s bc b trch nhim. Hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh T c hiu qu cao nht 2 ley hnh barbilla thut chin tranh tm l overt (cng khai) v encubierta (giu kn) u phi c ch c a cch ra lm 2 t anillo r, bit lp vi nhau. Nhn vin tham gia barbilla thut overt khng th tham gia thut encubierto, v ngc li. H bit khng c nhim v ca nhau. Tm hnh ca lnh M Paul Sgroi chp chuyn vin tm l mentón John C. Stermer ang ri truyn nt trc thng UH-1H (Huey) vo nm 1969. Truyn nc ri xung t mi bahía U-10 i pht loa chin tranh tm l M-ngy trn chin trng Vit Nam Ngay tu thp nin 1950, khi M ch mi ng sau v vin tr cho Php xm lc ng Dng, ch h cha tin hnh chin hrh vi Vit Nam, th chch t H Ch Minh tin liu trc , Phng trc, v cn thn cnh bo v chin trh tm l ca M v ku gi qun dn Vit Nam phi cao cnh gic trc tm l ment ca Hoa K. Trong thi gian Bc H vit nhiu bi bo, phn tch, bnh lun V cc th on v hnh thc ty no, nhi s, tuyn truyn di tr ca M, trong c 2 bi vitn tng l bi Tuyn truyn do Bc H vit ngia 25-5-1954 trn bo Nhn dn s 188 v bi Chin Tranh nhi s do Bc vit ngía 25-7-1952 trn bo Cu cc s 2128. Trong bi Tuyn truyn, Bc vit: Ni tm li, chng dng mi cch, mi dp tuyn truyn, hng ph hoi tm lv tinh thn ca nhn Dn ta cng nh chng dng n o m n o ph hoi ma mng v giao thng ca ta. Cui bi Ngi nnn mnh chnh: Chung ta phi nh thng ch v mt tuyn truyn, cng nh bi ta nh thng ch v mt qun s Trong bi Chin tranh nhi s, Ngi vit: cc nc, c hn 400 c quan lm vic tuyn Truyn cho MM cn lp nh thng, trng hc, hi t fino, vn vn, cc nc, lm c quan tuyn truyn v mt thm. Hin nay, ti nhng vng tm b (Php) chimnc ta, M ang ra xm lc vn ho h ho v gieo rc bnh phc M, thn M, s M vo nhn dn, nht l vo thanh nin nhng vng y. L mt iu m cn b gio dc v tuyn truyn ta phi c bit ch v phi ra sc chng li. Hnh ba truyn tranh ¿Es esto mañana, América bajo el comunismo (Phi chng y l ngy mai, Hoa K di ch ngha cng sn). Rt nhiu sch, truyn tm l chin xut bn min Nam Vit Nam. Tng 7 nm 1967, 20 trang sch en mu, mt m 2078, di ta Qua Cn c Mng (La Historia de Chieu Hoi) c pht hnh, truyn trnh por theo phongcch truyn tranh, h cu ni nim ca mt hi chnh vin, Nhng tri nghim c mng di ch cng sn vng g ii phng vvl do v sao anh ta phi thot l cch mng. Thng 10/1967, 20 trang sch vi 12 hnh chp vi ta Nht k ca ngi Hola Chnh (Diario de un Returnee), mt m 2169, c pht hnh, truyn h cu theo hng ni dung k trn. Sch ny cn iluminado k danh sch nhng ch i ng, tin thng chiu d. Nm 1955, M i th cho chnh quyn Ng nh Dim thnh lp Nha Chin tranh Tm l, ngi M chu mi chi ph. Nm 1965, c quan ny i tn thnh Cc Tm l chin v st nhp vo Tng cc chin tranh chnh tr. C o nda Nha Chin tranh Tm l trong nhng vng tm chim min Nam ch yu l ty no, nhi s, tuyn truyn chng cng, bi nh nhng ngi chng M, vu khng cc nh lnh o ca Mt trn Dn tc Gii phng min Nam Vit Nam, ba t hoc xuyn tc tnh hnh ngoi Bc, chp nn ci nhng nhm i lp vi M-ngy, nht l trong gii tn gio, Pht gio. (Vd: chng trnh D, Lan, Nhc Thi Chinh Chin, Ting Ca Gi Ngi Tin Tuyn), truyn hnh (vd: chng trnh Thp Sng), xut bn (vd) : Bo Chnh o, bo Tin Tuyn), chiu phim (vd: phim Chng Ti Mun Sng do ngi M dn dng v sn xut), vn ngh (vd: Bit en vn ngh trung ng). Hai cng c chnh l i Pht thanh Qun i v bo Chnh o. La barbilla Trn o l logo ca chng trnh Chiu Hola. Nhng du kch phn bi nhn tin t thng saukhi dn binh lnh M-ngy ti kho v kh b mt. Ngg nngg vng gn phng min ng v min ng v ng ng bg ng bt n, xi gic, tung tin tht thit, tuyn truyn chng CNXH v CNCS, bi nhchchch H Ch Minh, ng Cng sn Vit Nam V nh nc, chnh ph Vit Nam dn ch cng ha, vu khng cc nh lnh o ca VNDCCH, ba t hoc bp mo tnh hnh trong Nam, ku gi lt ch, ca ngi Mngy, tuyn truyn khng trung thc v tnh Hnh xh min Nam, ca ngi gi di v hnh nh mt Hn ngc Vin ng giu mnh, phn vinh, thnh vng, tuyn truyn vcc khi nim t do, dn ch, nhn quyn theo nh ngha v nh hng ca Hoa K (1965), Ting ni Nam B, Ting ni Khmer v Mt trn Dn tc ng Dng. Anillo 2 i ng caliente ng ch yu nhm gy chia r mi quan h gia Vit Nam v Campuchia. Hnh tuyn truyn cho k hoch p tn sinh (p i mi), sau khi k hoch p chin lc b tht bi v ph sn. Cc c quan chin tranh tm l ca M ngy c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n o Nhc li nhiu ln, lc u dn khng nghe, cn bn tn bn nghi, nhng lp i lp li mi th dn s tin ls tht. Tuy nhin kt qu cuc chin Vit M v kt qu hn ch ca cc hnh ng chng Nh nc Vit Nam, lp lp li nhng li l vu khng ca cc th lc phn ng t sau cuccin n ny cho thrng l thuyt, Quan im, cch lm ny ca c Quc X v M-ngy l khng c nhiu hiu qu. BCH chng Tuyn truyn chng GNC ca pht xt c BCH chng Tuyn truyn ca c QUC X nm 1918, v hnh MT ngi thuc giai cp v sn ang Chun b nm qu bom vo MT delgada penas hay da TRNG tc VNG, c cho lm ch chng Tc thng ng Aryan. Dng ch ghi: Bolchevique mang n chin tranh, tht nghip v i kh. Cc c quan lin cuan n ngnh tm l chin bao gm: Cc chnh hun, cng tc chnh ca n l ty no v nhi s nhng thanh nin b bt lnh. C Quan ny SNG tc nhiu bi qun ht i (vd: Arr ngn CNH tay un ln, Gic t min Bc vy), bt Prob º loi NHC HNG ca ca Vit Minh, ln dy ct tm l, kch tinh ng lnh penas hay qun Vah ra chin trng barbilla u cho chnh ph M, nh thay vn choqun i vin chinh M. Cc x hi v Cc qun punta v, cc chuyn vin v cc nha tuyn y lo vic ru ng cc tng lp x hi, bao gm C tn gio. Cung cp la hoc hng ha nh thuc l, b, sa cho binh lnh v gia nh gi thp hn gi th trng. M cc caliente ng ngy a t fino, b th tin bc v vt cht qung co, punta th, qung b hnh nh Dim-Thiu v ngi bn In Hoa K. Trng i hc Chin tranh Chnh tr: o to cc k nng ty No, nhi s ca chin tranh tm l kiu M. Tcc hi lun, nghin cu k thut ty no, nhi s cc thanh nin mín Nam b bt lnh, v chng trnh ty no, nhi s trong cc qun trng. Thnh lp t nm 1956 di tn Trng Qun bo Tm l chin Cy Mai. Nm 1964 i tn thnh Trng Chin tranh Chnh tr. Nm 1966 en el Trnng tr hn Chin trh Chnh tr v di Ln. Trng o to c 6 kha s quan ri b gii tn sau ngy 30/4/1975. Truyn n ngy 20/4/1968 Truyn n SP-782 Truyn n 2310 Trong chin dch T Cng, ngoi nhng np bo lc, bt, lu y, m st, cht u tiu dit ngi cng sn, M-Dim cng thc hin Chin dch barbilla tranh tm l quy m mn m dn trong mt s khu vc. Tuy nhin, chnh nhng ng bo khng nm trong hng ng khng barbilla gp cng rt ln vo cuc u tranh chng chin tranh tm l. Ti Quang Tri, ngy quyn chun b mt ban danh sch ti ac cng sn rí bt ng L ji khim trong ban tri s hi Pht hoc ln oc. Trc khi oc ng noi: Prohibición de la fiebre de la fiebre de la fiebre de la fiebre de khng phai t tay ti, Ba con nghe. Hinh tng hn la chuyn Phan Ri (Binh Thun). Khi MT qun TRNG mun m dn, cho t Prob MT cuc tranh lun gia ng ta vi ngi dn un phng v nhng Cai tt va Cai Xu gia pha khng barbilla v pha M-Dim, ng B Gach ngi dn tc Chm una ng ln Noi mt iu khng nm trong cc gio trnh tm l chin m ngi qun trng chun bt trc: C ng cg cng tt nhng vi dn xu qua. Cng sn ci g cng xu nhng vi dn qua tt. Cac ng co lam gi i na, largo dn vn teo cng sn va cui cung cng sn vn thng. Trong mt m T Cng Ch Ln, mt ng c noi: Cng co nhiu cai xu: Sung xu, un xu, qun ao xu, chi co cai tt la trong khng la barbilla hi hi Ty sng cht bao v dn. Cc ng co nhiu cai tt: Sung tt, xe c tt, qun ao tt, chi co cai xu la git cua dn thi. Ngi dn CON T nhiu cu Hoi lm cho nhng k chi ao cac cuc T GNC p ng kh tr li nh: Cc ng ni GNC sn c ti, nhng Chung tu ti khng cng sn c tai vi trong khng barbilla GNC sn anh goi ku Ty gianh c lp mi co hoa binh, dn oi ho ku goi sn xut c no m., Cc ng noi cng sn cp cng khng barbilla, nhng luc anh Ty, cc ng u, sao toan thy cng sn, Noi quc gia khng Barbilla sao lai y lam cho Ty. Nhng cu hoi ung s tht nh vy lam cho ban t chc thng xuyn b bi khng tra li c. Nhiu en phai giai tan lp hoc. Mt ngi chu tich Hi ng chi ao t cng cp trung ng ngy quyn a phi ni: y la mt th bai ln vi phong tro cht vnrng rai, hng dn vin cua chung ta khng tra li c. Hnh truyn n SP-1352A mt trc Truyn n ATF-088-71 mt trc v sau 2. Thm st Hu Ngoi barbilla dch chin tranh tm l rng ln k trn ca M-Dim, sau ny M-Thiu cng thin ht mt chin Dch chin tranh tm l quy m ln sau trn nh 25 ngy Hu trong s kin xun Mu Thn 1968. Sau trn chin 25 ngy, M-ngy trong mt s kin Hu m nh Hu hc Nguyn c Xun v nhiu c dn Hu gi ls Kin Hu Mu Thn lng sc th, git hi. Ngi dn Hu no c cm delgado, c gip Mt Trn d ch l vi lon go, vi ng dnh dm, heno c nh c 1 ngi no teo cch mng, u b em ra th, hnh quyt. H ty trng Hu bng bom n trong n lc chim li thnh ph. V saukhi chim li th hngnchn phng vin vo tc nghip, ng thi m cuc tng tr qu i m ln. Mt nhn chng Hu, ch Nguyn Th Hoa khi tr li phng vn trong phn 7 ca lote phim ti liu 13 phn Vietnam: Una historia de televisión (Vit Nam: Thin lch s truyn hnh), PBS (M), WGBH Boston M), CIT (Anh), Antenne-2 (Php) v LRE Producción (Php) sn xut v pht hnh, bit de cho: Bt ulchng n (M) dng phi pho. Chng di pho vo khu vc chng ti sinh sng, san bang nh ca, ci ci. Chng bn pho vó nhng khu vc quanh Nhng nh ny bn xng du nn khi pho en el chy tri. Tt c ngi gi, tr nh, ph n lnh nn y u b thiu sng. Sau, M-ngy li gom xc nhng nn nhn barbilla tranh li, trong PHN ln l nhng ngi dn b CHT bom bi n M, nhng ngi dn b CHNH h tn st tr º, nhng Thi º barbilla Binh Gii phng ngy v lnh , GNC nh nhng GNC s ca M, ht li gom, ri muelle phim v hnh chp Tuyn truyn gi di l nn nhn thm st ca Vit GNC, thm ch sau MT sk vit Jue Si Gn cn NNG En thnh hnh Quyt, CHN SNG , Con s th c nhng bi bo png i ln n hng triu. Sau khi chim Hu, M-ngy phong khu vc, ngn cm tt c phng vin sin mun vo Hu kim chng cc h chn tp th. Khi dn dng xong, h mi cho cc phng vin bo ch ngy quyn, chng cng hoc, hu khuynh vo una lata, lm phng sv ti c Vit Cng, ri sau mi hon ton cho php cc phng vin quc t, trung lp Voch nghip Nh vn Trn Th Thu Vn (Nh Ca) sauc ch o vit tiu thuyt Gi k k n s h o u t o phong cch t truyn, mt dng h o k ma ch cu t tr tng tng phong ph ca mt nh vn tm l chin chuyn nghip Lnh lng M tuyn truyn bi nh lc lng khng chin. Chin dch barbilla tranh tm l ny tuy thnh cng La gt c MT b nhn nh, nhng khng La Di c nhiu ngi Vit Nam v ngi dn º GII, v bi: Ch ni cantado, khng BNG chng, khng c hnh chp, el THC Phim no c nhng ngi lnh Gii phng trong. Trong t c c c c h hnh nh v ti c chin trh Vit Nam th nhng bc nh lnh M-ngy gy ti c no m c lnh M-ngy trong ccng nhn l ti c M-ngy. Cn nhng bc nh khng c lnh M-ngy trong th b cc c quan tm l chin tuyn truyn tnh ti c cng sn. Tt c cc bc nh c GII tm l barbilla Si Gn v cc º lc chng Tuyn GNC truyn xa nay u khng c bt k 1 hnh no c ngi lnh Gii phng Trong, ch tu nn nhn GNC nhng li bnh chp m, gn ti V cn c, khng bng khng chng v giu i ai lk th c s. Khng hp thng l v khng c tin l. Qun Gii phng sng trong dn, sng nh vo dn, c dn nui giu, che ch, thm st dn chnh l t st, l t tuyt ng sng ca qun mnh. Tri ngc vi lut php Vit Nam, cc ngh quyt, ch trng, ng li ca ng nh chnh sch ca Nh nc, heno cc tuyn th, qun lut, cch lm, cc hnh ng lu nay ca Qun i Nhn dn Vit Nam . Chin lc ca Vit Nam l chin tranh nhn dn, vi phng chm qun vi dn nh c vi nc. M-ngy phi xy cc tri tp trung nh p chin lc gom dn, dn dn voch dn ra khi qun, tt nc bt c. Ccch th thn trn xung qun i thng xuyn nhn mnh phi da vo dn. V vy nhng hnh ng gy tai ting, lm xu hnh nh trcnhn dn v d lnquc t l khng hp l. Thc t trc v sauch dch Mu Thn th ng h c ngi dn i vi cch mng vn vy khng lay chuyn. Khng ph hp vi cc bng chng heno nhng li kt cc nhn chng hin trng, cng nh khng c nhiu ngi trn th gii tin tng, ti ny khng Nghin cu ca h. Ni chung thng tin ny khng ph hp vi cc ngun tin, sch bo, ti liu quc t. Xa nay cnhiu png vin chin trng nh David Duncan, Robert Shaplen, nh bo, nh nhip nh ngi Php Marc Riboud, nhn vin B quc phng Hoa K Townsend Hoopes v cc nh nghin cu c lp nh tin s Noam Chomsky, nh kinh T hc Edward Herman, Gerardo Porter, lata s Alje Vennema, s gia Stanley Karnow, presidente de la Universidad de Washington (Washington Post) Don Lux, gio ss hc Larry Berman vv U gp phn vch trn barbilla dch thng tin bi nh ny ca M-ngy. Cu chin binh ngi Hu Hong Ph Ngc Tng, lnhn chng trong mt trn Hunm Mu Thn 1968, tr li phng vn v cuc thm st ny. Truyn n dng tin bc v li ch vt cht chiu d qun Gii phng. Truyn n 2990 mt sau. Chc v cng ln, tin tng cng nhiu. Truyn n 2992 Truyn n 2993 Truyn n 7-377-68 Truyn n 7-617-68 Truyn n JUSPAO s 2500. Lu cc s tin in trn truyn nl teo vt gi thi, nu tnh teo gi ngy nay th lnhng s tin En hn. Nhng ti c chin tr h c c c c n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n c o n d e l Hi cho nhn dn bn x, h khng cn dm punta t, gip, nui giu lc lng khng chin bn a. A iu kin d dng, thun tin, t nht cho s hot ng qun s ca binh s M, chnh ph Hoa K t t ra lt La zona de fuego libre (vng bn ph t do) trn t Vit Nam. Theo Diccionario de la Guerra de Vietnam (T en thut ng v Chin tranh Vit Nam) hacer cu nnn nh Chin tranh Vit Nam, nh nghin cu lch s qun s Hoa K. James S. Olson bin hijo, Greenwood Press xut bn nm 1988, v Crimes of War: Lo que el público debe saber (Ti c chin tranh: Nhng g cng chng nn bit) ca nh nghin cu s hc Lewis M. Simmons, hace nhm Roy Gutman xut bn nm 1999, th Vng bn ph t do l vng C bn vó mc tiu (bao gm khu vc, ngi v vt) m khng cn c cho php trc. Ti liu hng dn chin trng (manual de campo) FM 6-20 nh ngha nh sau: Mt khu vc c x c nh c thm ti, mi h th ng v kh u c th bn m khng cn ch cc s ch huy. S ch huy MACV ti Vit Nam da vo gi nh rng tt c cc lc lng bn ri khi khu vc, v thit lp mt chnh sch xc nh cc vng bn ph t do cc khu vc m: Btc ai xut hin quanh uc Coi l mt binh si phng Binh lnh c php bn bt c ai di ng saugi gii nghim m khng cn phi chc chnng ngi ny c thi th nghch. Chnh sch ny vi phm hip nh Génova 1954, hin chng Lin Hip Quc v. Lut php quc t, cng nh nhng quy nh lin quan n ti c chin tranh v nhn quyn. Quc M huy ng vo cuc chin tranh xm lc Vit Nam mt khi lng nacido, vt cht k thut cha tng c trn mt a bn hp s dng mi v v kh hin ivd man nht como qun M vo min Nam lnnnn 60 Vn qun. Chnh quyn M thin hin mi chin lc, mentón thut v chnh tr, qun s, ngoi giao, dng nhng th en la barbilla tranh tn ba nht bao vy phong ta, khng b ton din, en ph kinh t, trit h lng xm, Nng thn v th, tiu dit con ngi, hy dit mi trng nin fino. Nh Trng v Lu Nm Gc a ra cc chin lc gia, cc chuyn gia chnh tr qun s khoa hc, cc tng lnh bc nht ca h u tr vi Vit Nam. S bom n qun i M dng tn ph Vit Nam l 7.822.547 tn, gn gp 3 ln bom M dng trong Th chin II, hn gp 10 En el mentón tru Triu Tin, gp 47 ln s bom M nm xung Nht Bn. Trong cuc chin tranh xm lc ny, M s dng nhng thnh tu khoa hc k thut qun s mi nht. Cc v kh v phng tin tinh tranh tin tin nht lun c em v s dng trn chin trng Vit Nam (tr v kh ht nhn), nh mi bahía B-52, mi bahía F-111, cc ley trinh st c ng cao ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,. Trong lch s chin trh th gii, cha bao gi v cha c ni ni trn tri t din ra mt cuc tn st o, hy dit ko di vi quy m rng ln trn mt din tch nh hp nh cucci min tranh M tin hnh Vit Nam . Vi vic s dng khng hn ch bom n, cht c ho hc v nhng v kh hy dit hng lot, Mnh vo i sng vt cht, tinh thn, vn ha ca dn tc Vit Nam, tiu dit mi trng sng ca sinh vt Trn t nc Vit Nam. Bim ha ca ha s Carlos Latuff v Chin trah Vit Nam, tc phm c hon thnh nm 2000. Dch cu trn hnh: Chng ti y em nn ch, hy c li li ti: Dn ch. Nhng colgó el st nhn trong v thm stlng Sn M ng th g thi thi por gi, sau ny tr li phng vn i pht thanh BBC 4 th h (trung y William Calley, tng William Peers vv) cng phi th nhn h ch Lnhng k tha hnh, hnhn lnh cp trn gy ra nhng ti c chin tranh, v tuyn b xin li cc nn nhn vnhn dn Vit Nam. Theo bi bo Mi Lai: Una Cuestión de Órdenes (M Lai: Mt cu hi vnhng qun lnh) trn tú bo bo Time, i t Oran Henderson ra lnh phi xa sch chng. Trong tc phm nghin cu Mi Lai: Una tragedia estadounidense (M Lai: Bi kch ca ngi M) ca cu nnn nn Chin trh Vit Nam, gio s lut hc ti i hc Missouri-Kansas City, Lut s William George Eckhardt, xut bn Nm 2000, tm tt li bn co co tng Guillermo Peers, trong ghi r chi tt Trung t Frank A. Barker ra lnh cho cc ch huy ca Tiu en 1 t tri ng, git sch con ngi vg, ch, t sch cc Kho lng thc vuc cc ging nc. Mt s binh s ca i i Charlie sau ny khai rng i y Ernest Medina ra lnh cho h git tt c nhng ngi dn kh nghi, bao gm c ph n, tr em, ngi gi v. v. H t lng, ph hy lng la v u c ida nc. Trlíqn vn BBC News Anh ng th n a 3 nm 2008, s quan Celina Dunlop t th: una co nn iacute n de v a lnh trong n v ti khng Vit Nam l loi ngi. . Trong Th vin Ti c chin tranh M, c ti liu En la oscuridad: La masacre de My Lai (Vi su vltong bng ti: Cucm thm st M Lai), trong c ni v mt phi cng trc thng bay trn khu vc lng M Lai (Sn M) tht: Quang cnh pha di trng nh mt bin mu Ci que g ang xy ra th. Lc u, M che giu thng tin v ba t ra l mnh ch git cng sn, git lnh, git Vit Cng, ba ra nhng cuc sng c lit, trn nh m mu, nhng sau mt s ngi lnh tham d khng kn ming, s vic r r, bo ch v phng vin chin trng khp th gii vo cuc, d lun quc t gy sc p quyt lit, nn qun i M nh phi a 1 k th c ra ta. Nhng ch x qua loa chiu l. Ch huy L on Henderson l Trung y William Calley, ng ta l ngi duy nht phi ra ta n binh t trc ti nay sau hng trm v thm st ln nh do qun i M v cc ng minh, ch hu gy ra Vit Nam, nh cc cuc thm st Sn M, Thnh Phong, Bnh Ha, nh Tng, Kin Ha, G Cng, H My, Thi Bnh, Phong Nhi v Phong Nht v. v.. Ban u Calley ra ta khng phi v ti git dn thng, hay ti ra lnh tn st thng dn, m v ti che giu thng tin, sau c tuyn b trng n. 10 thng sau, do d lun Vit Nam, Hoa K v quc t lm ln, p lc chnh tr cng thng, M nh phi li Trung y Calley ra ta v b tuyn n chung thn nhng ch 2 ngy sau Tng thng Nixon ra lnh th Calley. Cui cng Calley ch phi chu n 4 thng ngi t qun s ti bang Kansas. Theo ti liu War Crimes: Brutality, Genocide, Terror, and the Struggle for Justice (Ti c chin tranh: Khng khip, Dit chng, Khng b, v s tranh u v cng l) ca tc gi Neier, NXB Random House, trong thi gian ny hn vn c bn gi thm nui v quan h tnh dc khng hn ch trong nh giam, c cung cp thc phm c sn, nc gii kht, v bao cao su. D lun M v th gii th ch xem hn l con Tt th, l con d t thn, l k gi u chu bng. Theo ghi m radio ca nh bo qun i M Robert Hodierne, mt cu binh Chin tranh Vit Nam, ngi dn chng trnh i pht thanh BBC 4 Anh ng khi phng vn mt lot nhng cu binh M tng tham gia v tn st, hm hip, tm mu Sn M kt lun: Nhng v thm st ny khng ch n thun l nhng hnh vi ca nhm lnh bt tr gy ra. N l nhng cuc bn git c ln k hoch cn thn t trc, vi mc tiu git cng nhiu cng tt, hy dit cng nhiu cng tt. Trong cc ti liu, h s ca qun i M, L on 173, c bo co chi tit v 142 v bt gi v ngc i ngi dn, trong c 127 trng hp lin quan n L on ny. Tuy nhin cc gii chc lnh o ca Hoa K c gng bng bt thng tin. T Los Angeles Times ng bi vit t co cc ch huy qun i M che giu ti c ca cp di trong chin tranh Vit Nam v phn ln cc qun nhn phm ti khng b trng pht, hoc ch b pht rt nh, trong khi ngi t co li b tr th, ngc i, tr dp. Mt s thng tin khc lin quan n ti c qun i Hoa K khi gii mt h s nhng v thm st ti Vit Nam, theo bo Los Angeles Times, Baltimore Sun M, C quan Lu tr H s v Ti liu Quc gia (NARA) ca Hoa K c hn 9.000 trang t liu, h s cung cp chi tit v 320 cuc thm st ln nh c c quan iu tra ca qun i M xc minh v c nhng bng chng c th. Nhng trong 320 cuc thm st ny li khng c Thm st lng Sn M, cuc thm st gh rn v chn ng quc t, cho thy cn rt nhiu ti c thm st, trong c nhng v thm st tng ng mc nh thm st Sn M ca qun i M ti VN m cha c ghi nhn y , nhng h s cn nhiu thiu st, cn nhiu cuc thm st khng c a vo h s, hoc b che giu bng bt thnh cng. Cc v vic cn lu gi trong h s NARA c th k n: By v thm st ln t 1967 n 1971, mi v c t nht 137 ngi dn b git, 78 v thm st khc vo nhng ngi dn thng, mi v c t nht 57 ngi b git v 56 ngi b gy thng tt, 15 v hm hip hng lot, hip trc git sau, 141 v tra tn v nhn o vo thng dn hoc t binh chin tranh. Ngoi 320 trn thm st c xc minh, h s cn c nhng ti liu c lin quan n hn 500 hnh ng tn c m cc iu tra vin cha th chng minh hoc khng c quan tm n. Nhiu ngi iu trn trc Quc hi M ni ln cc l do v sao phi kt thc Chin tranh Vit Nam. ng John Kerry l mt trong nhng ngi . Trung y John Kerry (tng l ng c vin Tng thng, hin l B trng Ngoi giao) lm chng trc y Ban Ngoi Giao ca Thng Vin M nm 1971 nh sau: Ti mun ni rng vi thng trc Detroit chng ti c mt cuc iu tra trong c 150 qun nhn c gii ng trong danh d lm chng cho nhng ti c chin tranh phm ng Nam . H ni nhng cu chuyn ca thi l chnh h hm hip, ct tai, cht u, kp giy in t nhng b my truyn tin vo nhng c quan sinh dc ri quay in, cht chn tay, lm n tan xc, bn chi vo cc thng dn, trit h c lng theo kiu ca Genghis Khan (Thnh Ct T Hn), bn tru b, ch, lm tr chi, u c cc kho lng thc v hu nh l tn ph ton din min qu Nam Vit Nam, ngoi s tn ph thng thng ca chin tranh v s tn ph thng thng v c bit ca nhng cuc b bom trn t nc ny. Mt ngi lnh D t nh dn ch khong 20 cy s pha ty Si Gn (4/1/1966), trong mt chin dch tiu th m M-ngy hay p dng. Nhng g m nhiu nhn chng sng, trong c cc nn nhn ca M, cc phng vin chin trng ngoi quc, nhng hung th lnh M k li v. v. u ph hp vi nhng g Bc H v c nhng cu chin binh Nam B ni v ti c ca gic M nhiu khu vc dn c min Nam Vit Nam: Chng dng chnh sch 3 sch: Git sch, ph sch, t sch. Sch Ch tch H Ch Minh ni v ti c chin tranh xm lc do Bo tng Chng tch Chin tranh v Nh xut bn Tr n hnh vo nm 2003, su tm v ghi li li ch tch H Ch Minh pht biu mnh m vi k gi quc t nh sau: V M t nc chng ti b chia ct lm i, ng bo min Nam chng ti ang lm vo tnh cnh au thng, nc si la bng. V M m min Nam Vit Nam c nhng ta n pht xt, nhng lut l bo ngc, nhng my chm lu ng git ngi khp thnh th v thn qu, c nhng tri giam khng l, giam cm v tra tn hng chc vn ngi, git cht hng vn ngi yu ha bnh v yu T quc. V M m c nhng s on, binh lnh vi my bay, xe tng v i pho M i cn qut lin min, git hi thng dn, t ph lng mc. Ni tm li v M m min Nam Vit Nam bin thnh a ngc trn gian. Php trng gia trung tm Si Gn, ni xy ra nhng v hnh quyt cng khai trc s chng kin ca cng chng, nhm mc ch e da. Thp Mi Tng gia trung tm ng Thp Mi, c M-Dim s dng lm i quan st, gim st ngi dn ng Thp. Trc y, nm 2005, nh s hc, nh bo Nick Turse hon thnh quyn sch Kill Anything That Moves: U. S. War Crimes And Atrocities In Vietnam, 1965-1973 (Git bt c th g chuyn ng: Ti c chin tranh tn bo ca M Vit Nam, 1965-1973), i hc Columbia xut bn. Sch c nh gi cao trn vn n mt thi. Sch ot gii thng Ridenhour ca National Press Club vo nm 2009 Ln ny, sch Kill Anything That Moves: The Real American War in Vietnam (Git bt c th g chuyn ng: Cuc chin tht s ca M Vit Nam) ca cng mt tc gi, do Metropolitan Books mi xut bn ngy 15 thng 1, 2013, mt ln na, a ra nhng hnh nh chn tht n trn tri ca qun i M i vi ngi dn v t nc Vit Nam. Tc phm ny l mt cng trnh pht trin t quyn sch ca tc gi nm 2005. Trong tc phm mi, ng Nick Turse trch dn nhng h s ca chnh ph M v Lu Nm Gc cho thy trong cuc chin Vit Nam, chnh ph M thi hnh cuc tn ph hng lot vo con ngi v ti sn mt cch c h thng trong sut cuc chin. Tip theo mt s bi bo trc y ca Nick Turse, cun sch a ra nhng t liu cho thy, nhng v hip dm hng lot, tra tn, xo tht dn thng Vit Nam, trong c v thm st lng M Lai nm 1968 khin hn 500 dn thng b git, khng phi l nhng hnh ng lm lc trong nhng gi pht thiu suy ngh, m l chnh sch c st v khng b c h thng trong c my chin tranh ca M. Cc cuc thm st tng t v lng M Lai khng phi s c bt thng, m l mt trong cc chin dch thc hin thng xuyn theo chnh sch ca M. Theo ti liu m Turse c c, M Lai l mt chin dch, khng phi s lm lc. Khng ch nghin cu qua h s, ti liu, Turse cn phng vn rt nhiu tng lnh v quan chc dn s cao cp, cc nh iu tra ti phm, cu chin binh tng chng kin hoc phm ti c. Turse cng n Vit Nam nhiu ln phng vn nhng ngi sng st t cc cuc thm st . Quyn sch ngay t chng 1 tng thut t thi k qun i M c hun luyn cc qun trng ti M (Fort Benning, Camp Lejeune, bang Georgia v. v.) th tinh thn k th chng tc (nh ca tng Douglas MacArthur) c nhi nht ti a gip ngi tn binh M c th git k th ngi Vit Nam m khng hi tic hay n hn. Cu chin binh Wayne Smith khi tr li phng vn ca tc gi, k li rng cc hun luyn vin qun i khng bao gi gi ngi Vit Nam l Vietnamese, thay vo l nhng ch ting lng h cp nh dinks, gooks, slopes, slants, nhng t ng khng cn mang ngha tng trng cho con ngi vn minh, hay thm ch l nhng con ngi bnh thng, m l nhng ngn t mit th, lng m, hm khinh khi ngi Vit nh mt ging dn h ng, man di mi r. Trong v thm st Triu i, khi trung y Maynard qung lu n xung hm mt cn nh trong lng Triu i, trung y Bailey cho bit c con nt trong hm y. Nhng trung y Maynard tr li: K m n, ri ti ln ln th cng tr thnh Vit Cng thi. Tip theo mt s tc phm trc y ca ng Nick Turse, cun Kill Anything That Moves: The Real American War in Vietnam a ra nhng h s, t liu, d liu cho thy nhng v hy dit hng lot, dm st, tra tn, ct xo b phn c th i vi cc i tng dn thng Vit Nam t nam n n, t b n gi, t cng sn n khng cng sn v. v. nhiu v khng phi hnh ng lm lc trong nhng giy pht thiu suy ngh . m l chnh sch c h thng trong c my chin tranh ca M thi . Cuc thm st lng M Lai v nhiu cuc thm st khc khng phi l s c bt thng, m l chin dch qun s thc hin theo chnh sch qun s M, nhm khng b tinh thn v xa trng cc pinkville (lng hng), l nhng lng x m h nghi ng l c gip , tip t cho qun khng chin. Khng b rn e lm gng, gieo rc s hi ngi dn v cc lng bn ly lm gng, khng cn dm nui giu nhng ngi chng M. Sau bao nhiu phng vn v tm hiu, ng cho bit: Hng trm bo co m ti tp hp c cng vi hng trm nhn chng ti tng phng vn M v ng Nam cho thy mt iu r rng rng, vic git hi dn thng d mt cch mu lnh nh M Lai hay mt cch bng quan v cm nh Bnh Long u rt ph bin, din ra thng xuyn, v xut pht t chnh sch ch huy ca M. y l nhng li bnh tiu biu v quyn sch cn rt mi ny ca nh bo kim s gia Nick Turse, qua nhng li bnh ca cc nh ph bnh ca M cng cho thy r hn cc ti c c st c h thng, theo chnh sch ca chnh ph M, gy ra bi qun i M Vit Nam. Nh bo Steve Weinberg bnh lun trn bo Star Tribune: Trong cun sch mi, Git mi th di ng (Mi Xut Bn Ngy 15-1-2013, Metropolitan Books), k gi Nick Turse chng minh, sau mt thp nin kho cu v nhng iu kh chp nhn, l khng qun v lc qun M git thng dn ngoi Bc v trong Nam theo mt chnh sch lp i lp li, ngy ny qua ngy khc, tun ny qua tun khc, thng ny qua thng khc, nm ny qua nm khc. S tn st cc dn thng M Lai bi lnh M c qun chng bit n nhiu, nh phn ln vo s iu tra ca k gi Seymour Hersh. Nhiu c gi tm bit v cuc chin tranh Vit Nam tng rng M Lai l mt vic xy ra n c, phn ln phm phi bi mt s quan tr tn l William Caley. Khng hn vy, Nick Turse chng minh rng M Lai l v in hnh cho nhiu v tn st nh vy, trong mt s v nhng ngi b tn st l tr con, ngi gi v ph n. Trc khi git, bao gi cng l hm hip, tra tn nhiu cch khc nhau, m khng c mt qun nhn no b trng pht. Hc gi, nh vn Jonathan Schell vit trong bi How did the Gates of Hell open in Vietnam (Ca a ngc m Vit Nam nh th no) trn bo Asia Times: T m gn kt li vi nhau t nhng thng tin mi c gii mt, nhng h s ta n binh, nhng phc trnh ca Lu Nm Gc, v nhng cuc phng vn trc tip Vit Nam v M, cng nh nhng ti liu trn bo ch cng thi v ti liu ph, Turse pht hin ra nhng tnh tit v s tn ph, c st, thm st, hip dm, v tra tn m mt thi c coi nh l nhng ti c l t tht ra l chuyn thng xuyn, cng vi mt lung tn bo lin tc, bc l, nm ny qua nm khc, trn khp t nc . Nh vn Tim OBrien bnh lun trn trang Amazon: Khng c cun sch no m ti c trong vi thp nin lm ti run ry nh vy vi t cch l mt ngi M. Turse phanh phui ra thc cht mt cuc chin qu tn bo hn l nhng iu m nhng ngi M trong nc c quyn bit. Turse vch trn ra nhng chnh sch chnh thc khuyn khch binh s M v khng qun ging s khng khip v au kh khng th hnh dung c xung ngi dn thng Vit Nam, theo l nhng s bng bt chnh thc cng kin tr nh Turse kin tr trong n lc iu tra trong c mt thp nin chng li nhng s bng bt ny. Cun Git mi th di ng l cun nhng ngi M phi c, v nhng hm trong v mc tn bo v dn thng cht chc ging ln h v s bng bt trong nhng cuc chin gn y ca chng ta chc chn s xy ra v lm chng ta sng st. N nh bo Frances FitzGerald bnh lun trn trang Amazon: Nick Turse lm hn nhiu ngi khc chng minh, vi ti liu, iu rt hin nhin: Nhng s ti c tn bo ca M Vit Nam khng phi l l t v tnh c, m l thng xuyn xy ra khp ni v l kt qu khng trnh c ca chnh sch qun s ca Hoa K. N gio s s hc i hc New York Marilyn Young bnh lun trn trang Amazon: Cun sch ca Nick Turse l mt ti liu cn bn, mt tng trnh hng hu v y xc ng n ngay vo vng tim en ca cuc chin tranh Vit Nam: S tn st thng dn mt cch c h thng, ch khng l mt s xut, l mt th tc hnh qun ng tiu chun. Cho n ngy no bn tng trnh lch s ny c tha nhn, chnh sch ny vn s c tip tc di hnh thc ny hoc hnh thc khc trong nhng cuc chin m nc M s tip tc dnh vo. Gio s s hc i hc Massachusetts Christian Appy bnh lun trn trang Amazon: T cuc nghin cu trong hn mt thp nin trong nhng h s mt Lu Nm Gc v nhng cuc phng vn su rng cc cu qun nhn M v nhng ngi Vit sng st, ln u tin Turse vch r l nhng chnh sch ca M a n kt qu l hng triu ngi dn thng v can b git v b thng. Vi nhng chi tit gy sc, Turse vch r nhng h thng mc nh ca c my qun s M lm cho nhng ti c trong nhng n v chnh ca M khng th trnh c. Cun Git Mi Th Di ng a chng ta n t vn kh Washington y nhng nhng h s v s dp b cc cuc iu tra nhng ti c ca lnh M cho ti nhng thn x min qu Vit Nam m ngi dn gnh chu trong cuc chin, t nhng tri hun luyn lnh M trong nhng ngi lnh tr c dy th ght mi ngi Vit cho n cc chin dch kht mu nh chin dch Speedy Express m mt v tng, m nh bi cch m xc cht dn binh lnh phm phi iu m mt qun nhn tham d gi l mi thng mt M Lai . Mt s ng nhn thng thy trong cuc chin Phn ny khng ni ti nhng ng nhn u tr, cc oan v c tnh cht in r nh ni chin Nam Bc tng tn, M khng xm lc, vai tr Trung X vi Hoa K l nh nhau, ngang nhau, Vit Cng ko qun n u l ngi dn b chy n , Ti c cng sn, M-ngy khng c, ti s trong chin tranh thi, cht c da cam l v hi, min Bc cng chim v xm lng min Nam v. v. tn ti trong u c ca mt b phn nh m nhiu ngi khc ln n. Phn ny ch ni v nhng ng nhn thy nhiu c nhng ngi ng hong t t. Ng nhn: Cuc chin tranh th gii ln th 2 cng thng, d di cho qun i Hoa K hn Chin tranh Vit Nam. Thc t: i vi qun i M, cuc chin tranh Vit Nam cng thng hn Th chin II. Trung bnh mi ngi lnh b binh M trong chin tranh Thi Bnh Dng (thuc Th chin II) tn khong 40 ngy chin u trong 4 nm. Nhng trung bnh mi ngi lnh b binh M trong chin tranh Vit Nam tn khong 240 ngy chin u trong 1 nm nh chin thut Trc thng vn. Ng nhn: Hip nh Genve 1954 quy nh chia ct t nc Vit Nam ra thnh 2 quc gia khc bit. Cu ca ming thng nghe t mt s ngi thiu thng tin l: Hip nh Geneve chia i t nc hay Vit Nam b chia ct thnh 2 min theo hip nh Geneve. Thc t: Bn thn hip nh Genve 1954 khng c iu khon no quy nh chia ct Vit Nam thnh hai quc gia. Hip nh Genve 1954 ch cng nhn gii tuyn qun s tm thi trong 2 nm ch tng tuyn c thng nht t nc, tm chia lm 2 vng tp trung qun s cho qun i hai pha Vit Php tp kt, ch khng c ngha chia ct v chnh tr hay lnh th. y khng phi l hip nh chia ct t nc nh mt s ngi thiu thng tin nhm ln, m tri li, l hip nh lp li ha bnh, c lp v thng nht ca 3 nc ng Dng, Php rt qun trong 2 nm v tng tuyn c thng nht Vit Nam nm 1956. Hip nh Genve v ng Dng nm 1954 c hai phn: Phn Tha hip v phn Tuyn b Cui cng (Final Declaration). Phn Tha hip, gm 47 iu khon, c k kt gia Henri Delteil, Quyn Tng t lnh lc lng Lin hip Php v T Quang Bu, Th trng quc phng VNDCCH. Phn ny c nhng iu khon chnh nh sau: Thit lp mt ng ranh gii qun s tm thi ti v tuyn 17 (Provisional Military Demarcation Line) qun i hai bn rt qun v: Lc lng Qun i Nhn dn Vit Nam trn v tuyn 17, lc lng qun i Lin hip Php (French Union), bao gm lnh Php v lnh bn x di v tuyn 17. S c mt cuc tng tuyn c t do trn ton ci Vit Nam vo nm 1956. Qun i Php phi ri khi Vit Nam trong 2 nm. Bn Tuyn b cui cng gm 13 on, ni n c s thng nht v c lp ca 3 nc ng Dng, trong c mt on ng v cc k quan trng, on (6) (Paragraph 6) l nh sau: Hi Ngh nhn thc rng mc ch chnh yu ca Tha Hip v Vit Nam l dn xp nhng vn qun s trn quan im chm dt nhng i nghch qun s v rng NG RANH GII QUN S L TM THI V KHNG TH DIN GII BT C BNG CCH NO L MT BIN GII PHN NH V CHNH TR HAY T AI . Hi Ngh by t s tin tng l thi hnh nhng iu khon trong bn Tuyn Ngn ny v trong Tha Hip ngng chin s to nn cn bn cn thit trong tng lai gn t ti mt s dn xp chnh tr Vit Nam. V phn u ca on (7) nguyn vn nh sau: Hi Ngh tuyn co rng, v Vit Nam, s dn xp nhng vn chnh tr, thc hin trn cn bn tn trng nhng nguyn tc v nn c lp, s thng nht v ton vn lnh th, s khin cho ngi dn Vit Nam c hng nhng quyn t do cn bn, bo m bi nhng nh ch dn ch c thnh lp nh l kt qu ca mt cuc tng tuyn c bng phiu bu kn. V cuc tng tuyn c s c t chc vo thng 7 nm 1956. Ni chung y l cc chnh ca hip c Genve 1954: Cc nc tham gia hi ngh tn trng quyn dn tc c bn l c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th ca 3 nc Vit Nam Campuchia Lo. Ngng bn ng thi Vit Nam v trn ton chin trng ng Dng. Sng Bn Hi, v tuyn 17, c dng lm gii tuyn qun s tm thi chia Vit Nam lm hai vng tp trung qun s. Chnh quyn v qun i Vit Nam Dn ch Cng ha (bao gm c ngi min Nam) tp kt v min Bc Chnh quyn v qun i Lin hip Php (bao gm c ngi min Bc) tp kt v min Nam. 300 ngy l thi gian chnh quyn v qun i cc bn hon thnh vic tp trung. Dn chng c t do i li gia hai min. 2 nm sau, tc ngy 20 thng 7 nm 1956 s t chc tng tuyn c t do trong c nc thng nht li Vit Nam. Ngi M vn khng k vo hip nh Genve 1954 trnh b rng buc php l, bt li cho vic xm lc v chia ct Vit Nam trong chin lc ton cu ca h. Nhng chnh h cng ni h v v tnh cho thy rng hip nh Genve 1954 khng h l hip nh chia i Vit Nam. Nh s hc, chnh tr hc George McTurnan Kahin v John W. Lewis trong sch The United States in Vietnam: An analysis in depth of the history of Americas involvement in Vietnam (Hoa K Vit Nam: Mt phn tch chuyn su v lch s can thip ca Hoa K vo Vit Nam), do Delta Books xut bn nm 1967, cho bit: Trong bn Tuyn ngn n phng (Unilateral Declaration) ca Hoa K v Hi ngh Genve khng c ch no ni n Bc Vit Nam hay Nam Vit Nam. Tt c nhng g m bn i din M ni n l mt Vit Nam. Nhng bng chng trn cho thy hip nh Genve 1954 khng chia i t nc, m ngc li chnh l quy nh vic thng nht t nc. Chnh s xm lng v ph hoi tng tuyn c thng nht t nc theo hip nh Genve 1954 ca M a ti s chia i t nc. Ng nhn: Sau hip nh Paris 1973 v vi s vng bng ca i qun Hoa K, chnh Vit Nam vi phm hip nh tn cng v dt im chnh quyn Si Gn kt liu chin tranh. Thc t: trn thot nghe qua bn ngoi th thy c v hu l, nhng thc t khng phi vy. nh ca Vit Nam l ngng bn c ha bnh, dng n chnh tr ngoi giao u tranh i thc hin tng tuyn c thnh lp chnh ph lin hip 3 thnh phn, trong Vit Nam c sn 2 qun bi, v kh chnh tr l Mt Trn v Lin Minh, Thiu hu nh chc chn phi chu lp v. Nn Vit Nam khng/cha cn ra n qun s, tri li truyn lnh cho cc n v min Nam phi ngng bn, n binh bt ng. M-Thiu bit y l giai on kh khn nn tn lc khai thc, li dng s n binh bt ng ny ca qun Gii phng m tin h th vi cng (nh trc chim u th), mong ginh ly th thng phong v qun s trong giai on mi. Ch k ca M-ngy cn cha kh mc vo hip nh c nhng ni dung sau, th h mau chng khng gi li: Hoa K v cc nc cam kt tn trng c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th ca Vit Nam nh quy nh trong hip nh Genve 1954. Nhng hnh ng ph hoi hip nh ni trn khng cho thy iu . Hoa K phi hon ton chm dt chin tranh xm lc, rt ht qun vin chinh v qun ch hu, c vn v chuyn vin qun s, v kh v dng c chin tranh, hy b tt c cc cn c qun s M, cam kt khng tip tc dnh lu qun s hoc can thip vo cng vic ni b ca min Nam Vit Nam. M tip tc can thip mnh m v nm chnh tr, qun s, kinh t min Nam. Tip tc cung cp v kh v tin bc cho Nguyn Vn Thiu. Duy tr ch thc dn mi. Rt i qun nhng li hng vn s quan c vn v nhn vin qun s mc thng phc, khp min Nam vn y ngi M. Sau nm 1973, lnh M c quay li Vit Nam trong cc t ri rc, c bit l lnh Thy qun Lc chin. Vic qun chnh quy M rt i v chm dt cc chin dch qun s trc tip do thc binh M tin hnh khng c ngha sau nm 1973 khng cn ngi M, s quan M, qun nhn M no Vit Nam. M cam kt trong hip nh rng s ph cc cn c qun s M, nhng h bi c v chuyn giao li cho qun i Si Gn. Cc bn cho nhn dn min Nam Vit Nam t quyt nh tng lai chnh tr ca h thng qua tng tuyn c t do. Cc bn cng nhn thc t min Nam Vit Nam c hai chnh quyn (chnh quyn Cng ha min Nam Vit Nam v chnh quyn Si Gn), hai qun i (Qun Gii phng min Nam v qun i Si Gn), hai vng kim sot (vng gii phng v vng tm chim) v ba lc lng chnh tr (Cng ha min Nam Vit Nam, chnh quyn Si Gn, lc lng th ba). M-Thiu ph hoi tng tuyn c, v cuc bu c khng bao gi din ra c. H khng t b nh duy tr ch ngha thc dn mi i vi min Nam Vit Nam, c gng bm vu, s dng ni y nh mt cn c qun s khng l ca M v l mt thuc a kiu mi. H tip tc tin hnh cuc chin tranh thc dn mi trn quy m ln. M tng cng cung cp qun s v chu cp kinh t cho chnh quyn b nhn, vn duy tr b my ch huy cuc chin, vi hng vn c vn v nhn vin qun s ngi M i lt dn s. Cc bn ngng bn ti ch, trao tr cho nhau t binh v dn thng b bt. Hng vn t binh v dn thng Vit Nam n ngy 30/4/1975 mi c t do khi Cn o v Ph Quc c gii phng. Trc ngy 30/4 cc t nhn, t binh pha Vit Nam vn y Cn o, Ph Quc v nhiu ni khc, khng h c trao tr theo hip nh. Ng nhn: Chnh quyn Si Gn b M b ri sau s kin k kt hip nh Paris 1973. Sau khi Hoa K rt i binh v nc th cp hoc gim ln vin tr ngay cho chnh quyn Si Gn. Trong khi , Lin X, Trung Quc v khi x hi ch ngha tng cng vin tr hoc vn duy tr vin tr nh c cho H Ni. Thc t: Nh bo, nh s hc ngi M Gabriel Kolko, tc gi cun sch Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience (Gii phu mt cuc Chin tranh: Vit Nam, Hoa K, v tri nghim lch s hin i) do NXB Pantheon Books New York, n hnh nm 1985, cho bit sau khi hip nh Paris 1973 c k kt th ngi M cho ng Thiu mi phng tin vi phm hip nh, h cam kt tip tc tr cp y v kinh t v qun s cho chnh quyn Nguyn Vn Thiu M cng nhn chnh quyn Nguyn Vn Thiu l chnh quyn hp php duy nht min Nam Vit Nam khng tha nhn chnh ph cch mng lm thi Cng ha min Nam Vit Nam v thnh phn chnh tr th ba, nh tha thun trong hip nh Paris. Theo ngun ca NXB Thng Tn, H Ni, vin tr qun s ti kha 1973-1974 ca M dnh cho chnh quyn Nguyn Vn Thiu l 1,26 t USD theo gi thi , tng ng 6,74 t USD ngy nay. Theo thng k ca chuyn gia kinh t hc Douglas C. Dacy trong sch Foreign Aid, War, and Economic Development: South Vietnam, 1955-1975 (Vin tr nc ngoi, Chin tranh, v Pht trin kinh t: Nam Vit Nam, 1955-1975), do i hc Cambridge (Anh) xut bn nm 1986 v 2005, ngay sau nm 1973 (sau khi hip nh Paris 1973 c k kt), n nm 1974, bn cnh duy tr vin tr qun s th Hoa K tng vin tr kinh t cho chnh quyn Si Gn 23,8. Theo cc ti liu ca Qun i Nhn dn Vit Nam, sau nm 1973, s gip ca Lin X, Trung Quc v cc nc x hi ch ngha cho Vit Nam gim t bin, tng s tn v kh v thit b qun s c vin tr gim t 171.166 tn/nm trong thi k 1969-1972 gim xung cn 16.415 tn/nm trong thi k 1973-1975. Theo vn kin S tht v quan h Vit Nam Trung Quc 30 nm qua, do B ngoi giao CHXHCN Vit Nam gii mt v NXB S Tht xut bn nm 1979, giai on sau nm 1973 l lc m Trung Quc ngy cng bc l phn bi, i m vi M sau lng nhn dn Vit Nam, cng nh trc h c tnh can thip vo hi ngh Paris v Vit Nam nhng b Vit Nam t chi. Ngoi ra, theo cc tng t c ca qun i Si Gn nh Dng Vn Minh, Nguyn Hu Hnh, Nguyn Chnh Thi, th vo nhng ngy cui thng 4/1975, Trung Quc thng qua tng Francois Vanussme, ty vin quc phng v an ninh ca Ta i s Php Si Gn chuyn n tng thng Dng Vn Minh nh can thip ca Trung Quc cu chnh quyn Si Gn ang trong cn nguy kch, gi li tnh trng chia ct Vit Nam. Ngi Trung Quc mun thng qua ngi Php l v ng Dng Vn Minh l mt ngi thn Php, tng phc v trong qun i Php. Ng nhn: Nguyn Vn Thiu ly cp 16 tn vng v bo ch H Ni c ch trng khai thc ti ny ru rao tuyn truyn bi xu tng thng Nguyn Vn Thiu. Thc t: Theo cu nhn vin tnh bo CIA chi nhnh Si Gn Frank Snepp trong sch Decent Interval (Khong thi gian tao nh), do Penguin Books xut bn nm 1980, th m 25 thng 4, cc nhn vin CIA a Trn Thin Khim v Nguyn Vn Thiu ra i vi danh ngha l c s ca Vit Nam Cng ha n i Bc (i Loan) phng iu Tng Gii Thch (qua i ngy 5 thng 4). V khi Thiu khng cn quyn lc g i vi 16 tn vng vn nm nguyn vn trong hm cha ca Ngn hng Quc gia Vit Nam. Cn d lun th vn bn tn bn nghi v tin n ng Thiu mang vng i, d c tuyn b ci chnh ca chnh quyn Si Gn ngy 16/4/1975. Trong H s mt dinh c Lp, tc gi Nguyn Tin Hng vit: Nguyn Vn Ho vo gp tng thng Trn Vn Hng v da rng: Nu tng thng cho php chuyn s vng y ra ngoi quc th trong trng hp tng Minh (tc ng Dng Vn Minh) ln thay, tng thng s b ln n l phn quc. ng Hng ng gi vng li. Sng ngy 24 thng 4 (mt ngy trc khi ng Thiu ri Vit Nam), ng Ho in cho c vn kinh t i s qun M Denny Ellerman, ni rng: Tng thng Trn Vn Hng quyt nh hon v thi hn vic chuyn vng ra khi Vit Nam, cho n khi mt chnh ph mi c thnh lp. i s Graham Martin ngc nhin trc tin ny, nhng ng ta cng khng cho Trn Vn Hng hy b lnh y m quyt nh tm vng li v n c th nng cao v th no ca chnh quyn Si Gn khi thng lng vi pha khng chin. ng lnh cho chic my bay tip tc i cho n na m ngy 27 thng 4. Sau ny khi tr li phng vn Ts. Nguyn Tin Hng ngy 27/3/1985, Martin k: Vo lc cht, ti c ngh n vic lin lc vi ngi bn c Thi Lan l t lnh khng qun Dhawee Chulasapaya. Sau , ku gi thm mt s thy qun lc chin Thi Lan bay qua Si Gn gii phng s vng, mang n i. Nhng ch ngh th thi. Vng vn cn li . Nh vy, Nguyn Vn Thiu khng c v khng cn ly cp 16 tn vng em i v ti sn ca ng ta, k c bn M, l d d cho ng ta v con chu sng sung tc c i. Bo ch cch mng Vit Nam cng cha bao gi c ch trng tuyn truyn v mt tay sai M nn khng c ch trng khai thc v 16 tn vng bi nh Thiu. T u thng 4 nm 1975, khi Nguyn Vn Thiu vn cn ti v, mt s t bo nc ngoi bt u ng ti tin v k hoch chuyn 16 tn vng ra nc ngoi vi s m ch v mt m mu chim ot ca ng ta. Chnh bo gii Si Gn l nhng c quan truyn thng u tin a tin v s kin ny. Tuy c bo ng tuyn b ci chnh ca chnh quyn Si Gn, nhng sau khi ng Thiu ra i, ngy 28 thng 4, bo c Lp (mt t bo ca ngy quyn) trch dn li mt bn tin ca hng thng tn Reuters v chuyn ra i ca ng Nguyn Vn Thiu: Tin Reuters ghi nhn lin sau khi on ngi Nguyn Vn Thiu cng ty tng xung phi c v c a vo phng khch danh d, mt s hng hn 10 tn cng c ct xung theo. Cc bo ch khc, trong v ngoi nc, vit tng thut ni ng Thiu b trn vi mt s lng vng ln ly i t ngn kh ca chnh ph Vit Nam Cng ha. Trong bui hp bo v tr li phng vn c thc hin vo ngy 16/6/1990 ti Orange County, California, gii oan cho mnh, Nguyn Vn Thiu tha nhn vic cng sn ng bo khen ngi nhng tn vin chc ngn hng phn bi v nhng tn cng chc ngn hng dng vng tng cng vi cng sn rng khng c tn vng no b mt trn bo ch cng sn (trong c ng Hunh Bu Sn, ngi gi cha kha kho vng, tng lm vic trong ban lnh o Nha Pht hnh Ngn hng Quc gia). Nh vy, c th thy rng khng c ch trng khai thc chuyn 16 tn vng tuyn truyn chng ng Thiu trn bo ch. Ngay sau khi gii phng cc nhn vt coi gi ti chnh ca ngy quyn ra hp tc ngay vi chnh quyn cch mng. Bo ch cch mng khi ng ti cc phng vn y rng nh ti tr ca qun dn v cng ln ca nhng vin chc ngy quyn gic ng cch mng nn nhn dn khng b mt 1 xu. Nh th r rng l khng c chnh sch tuyn truyn ni xu Thiu hay tuyn truyn g v 16 tn vng. S d tin n tht thit ny c vang xa c l mt phn do nhn dn vn khng a Thiu, ri c th mt n mi, mi n trm, ri sau nhiu nh bo do khng nm vng nn cng vit li theo cc li n. Nhng nhiu phn l do chnh nhng quan chc tham nhng trong b my ngy quyn v tham lam nn ghen n tc m nghi ng v t nhau n cp vng. Thi im y qu tht nhiu k mun tha c ly cp vng i trn, song khng ai ng qun Gii phng li nh nhanh v gii quyt nhanh n nh vy, h cha kp lm th cch mng nh ti. Bn h ght nhau v rt ghen ght Thiu nn chnh bn h n i ln, cng vi s on ght ca qun chng Si Gn dnh cho Thiu v ngy quyn Si Gn, nn ting xu cng n xa. Sau y l mt s ng nhn thng nghe, thng thy t nhng ngi M v c mt b phn cng chng quc t: Ng nhn: Nhng ti c ca qun i Hoa K ti Vit Nam ng l rt ph bin, nhng l do s , v tnh, v thc, git nhm, cc hung th b nh hng t tc ng ca ma ty, tm thn, s khc lit ca chin tranh. H cng nhn cc ti c v h ln n n, nhng ng thi h ng nhn nguyn nhn ti c. H lm tng nhng hnh ng c st l nhng hnh ng nng ni xut pht t mt trng thi tm l bt bnh thng, mt cn bng, s khng hong v t tng, tm l, tinh thn trong la n. Thc t: Phn ngay trn: Nhng ti c chin tranh c cc nhn chng v nh nghin cu c lp ghi nhn cho bit thc t chuyn g xy ra. Phn ln nhng ti c chin tranh t u m c. Ng nhn: Qun i Hoa K tuy thua cuc chin, nhng Lc qun Hoa K cha tng thua Vit Cng mt trn nh no trn chin trng min Nam Vit Nam. Thc t: Gio s i hc DeAnza (M) Michael Kelley trong bi tham lun thng 7 nm 1998 Myths amp Misconceptions: Vietnam War Folklore (Truyn thuyt amp quan nim sai lm: Cc s tch dn gian v Chin tranh Vit Nam), vit v ng nhn ny nh sau: Truyn thuyt ny c ngun gc t s thiu hiu bit hn l s phn tch hp l. N hon ton b qua thc t l k th ca chng ta tin hnh chin tranh du kch ph thuc vo chin thut bn ri chy (hit-and-run) thit k trnh u th ha lc p o ca M. Nhng ngi ng h thuyt ny da trn nhng thc o c in ca l thuyt chin tranh thng thng, ngha l, bt c ai nm gi mt t sau khi kt thc trn nh th l ngi chin thng. Nhng xem s sng sut ca cc chin thut thc t (Vit Nam), s l cng bng ni rng ngi M thua nhiu trn nh. Trong khi s tht l qun i M chim c mt t ti thi im kt thc trong hu ht cc trn nh, k th thng chn thi im bung tha v tr sau khi hon thnh cc k hoch chin lc quan trng. V sau vi gi th chin trng thng xuyn vn b ngi M b ri. K th gn nh lun lun bung ra lnh th ngay sau khi n gy cho qun i M lng tng v bc bi. Ti Vit Nam, chin thng tt nht c th c o bng cch xem mt lc lng t c mc tiu ca mnh trong bt k hot ng no. Trn c s , qun Bc Vit / Vit Cng c th thnh cng nhiu hn so vi ngi M, thc t l khong 85 cc hot ng qun s, tt c cc a im nh nhau c khi xng bi k th. Thm ch nu tnh theo kiu M thng thng th ngi M vn thua mt s lng ng k cc trn nh. Trong cc cuc ng ln u tin ca cuc chin tranh trong cc thung lng sng Ia rng (Ty Nguyn), thng 11 nm 1965, , c mt tiu on 1 K binh ca M tht s b tiu dit khi n vp vo mt trung on Bc Vit. Khong 155 ngi thit mng v 121 ngi b thng ch trong vi gi giao tranh ngn ngi. Chin thng chc chn khng phi l t ng trn mi ca bt k ngi M no may mn tn ti trong m chy . Vo ngy 2/7/1967, trong qu trnh hot ng, hai tiu on 1 v 9 Thy qun Lc chin b mt trung on Bc Vit phc kch. Ch c mt trung i duy nht cn sng st k li cu chuyn. N khng nhiu trong s t nhng ngi t coi mnh l k chin thng. Cc tn tht ng k nh vy u kh ph bin trong sut cuc chin. Trong nhng cuc tn cng, qun Bc Vit / Vit Cng thng thnh cng hon ton trong mc tiu ca h. Ng nhn: Lnh M ch gy ti c vi dn, cn i vi lnh Si Gn th x tt, nhn o, nhn vn. Lnh M v lnh Si Gn phi hp tc chin n . Thc t: CIA ng sau git dy o chnh, lt cc nh lnh o trong ngy quyn. My bay nm bom M thng xuyn di bom nhm ln trn qun lnh, s quan, tng t ngy, th tiu bng nhiu hnh thc khc nhau, gy ra nhiu ci cht m m cho c nhng quan chc cao cp ngy quyn, v d cc tng Cao Tr, Nguyn Vn Hiu. Trong khi cha bao gi c cc trng hp khng qun ngy di bom nhm ln qun M. Ngay c trong ngy qun, ngy quyn, nhiu ngi cng cho rng y l nhng ng thi tr kh nhng ngi/nhm M khng a, hoc rn e lm gng cho nhng ngi khc. Chun tng qun i Si Gn Nguyn Hu Hanh, tr li phng vin ca i BBC Vit ng vo nm 2010, ni nh sau: Ti noi tht, trong tt ca cac i tng thng Vit Nam Cng ha, ai ma My khng a thi ngi y bi ht ngay. Gio s Micheal Kelley ni trn vit tip v ng nhn ny nh sau: Ti khng c nh xc phm cc c gi gc Vit Nam, nhng mt s nhng g s c tho lun y c th l rt kh chu cho h nghe. Nhng g s c ni l nhng khi qut da trn nhng quan st thc t ca ti v cc thi v hnh vi ca lnh M ti Vit Nam. C th c nhng trng hp ngoi l, nhng bo co ny l mt n lc trung thc nh lng nhng g ti thy v tri nghim. Trc khi phc v , hu ht cc nhn vin M rt t hiu bit v t nc Vit Nam, hay c t nhiu kin thc v cc nn vn ha v phong tc dn tc ca n. S thiu hiu bit tr nn phc tp bi s tht bi nghim trng ca qun i cung cp ni dung o to trong vn . Ngi lnh b binh trung bnh c l ch tn 1 hoc 2 gi c o to v nn vn ha v lch s Vit Nam. Vn c nhng ngi khc khng h c o to g v t nc h s sinh sng v chin u trong t nht mt nm. Kt qu l, cc thi v hnh ng ca ngi M b bin dng bi nhng s hiu bit rt hn ch v cc dn tc Vit Nam. ng bun thay, ti c th ni rng hu ht qun nhn M pht trin s mt lng tin c bn v s cm ght i vi Vit Nam ni chung, ngi Bc hay Nam Vit Nam khng quan trng. Cc thi th l, kiu cng v cao ngo ca M ti ngh rng l cng bng ni rng ngi Vit Nam cng pht trin mt tm l ght M ngc li. Cc kin ca qun i M v qun lnh VNCH hu nh u l tiu cc, nu khng ni l hon ton khinh ght. Cc s quan VNCH t c th hng l nh s giu c v nh hng chnh tr hn l k nng thc ti. Kt qu qun i VNCH li bing v khng nng lc theo tiu chun qun i M. Trn thc t, trong hu ht cc trn giao tranh, QLVNCH trnh tip xc ch nh mt nim tin tn gio v v cng nht nht trong vic gii quyt chin trng vi k th. Nhng chuyn ny gy tht vng v tc gin cho qun i Hoa K. Nhiu binh s M ngy nay vn gi qun lc VNCH trong mt tm l khinh b ln, bi v h khng mun xut hin u tranh cho s tn ti ca h. Trong nhiu trng hp, QLVNCH thm ch khng dm tip cn k th v da dm, l thuc vo qun i M bt c khi no c th. Quan chc chnh ph Vit Nam Cng ha thng xuyn b xem thng bi nhng ngi lnh trung bnh. Tham nhng l ph bin v c che y vng v. R rng chng ti thy c rt nhiu quan chc chnh ph quan tm hn vo vic tham lam bn rt hn vic nh nhau v ginh thng trc Vit Cng. Trong nhiu trng hp, n c v r rng rng cc quan chc Vit Nam Cng ha chi c hai cch, vy c Vit Nam Cng ha trong mt tay v l c Gii phng tay kia. Mt khc, trong khi nhng ngi lnh trung bnh ca M c th khng thch i phng, song hu ht u c mt s tn trng kh nng chin u, lng can m v quyt tm ca h. Nhiu ngi trong s chng ti u kinh ngc trc nhng kh khn v chu ng ca i phng. R rng hu ht bn h l nhng ngi n ng v ph n cc k dng cm, ngoan cng, tho vt v tht s tin tng vo s nghip ca h. Tri li, qun i VNCH khng s hu nhng thuc tnh v cn tng phn ng ngc nhin, hin thc t cu hi nghim trng trong tm tr ca chng ti v s tham gia ca nhng ngi lnh chng ti. Nhiu hn mt vi ngi trong chng ta em cm gic kh chu ca M i qu xa. ng bun thay, ni dung c bn ca tm l phn bit chng tc chim u th v thng iu chnh thi v hnh ng i vi ngi Vit Nam ca chng ti. l hon cnh khng may lm lem lut quan h ca chng ti vi ngi Vit. N cng dn n nhiu hiu lm, nhng sai lm ngu ngc v trong mt s trng hp li hu qu rt bi thm. Xut pht t tm l th ch vi ngi Vit Nam, k c trong hng ng lnh ngy, v tm l chn nn, bt lc trc mt cuc chin kh khn v vng tm khng ra cch thng, theo Gs. Micheal Kelley, cc h s quan M thi hay ni a vi nhau mt cu ca ming nh sau: thng cuc chin ny, tt c nhng g chng ta cn lm l t tt c ngi Nam Vit Nam trn tu thuyn bin Nam Trung Hoa v sau tn cng ht nhn cho hai min thnh than. Sau , chng ta cho tu chm. Tnh ngha gia Vit Nam vi nhn dn M v th gii Trong cuc khng chin chng M, cc phong tro phn i chin tranh Vit Nam v by t tinh thn ng h Vit Nam ca ngi nc ngoi din ra khp th gii, c bit ngay ti chnh quc Hoa K, v c bit d di trong giai on t nm 1964 n 1973 khi i qun Hoa K trc tip chin u Vit Nam. Ti M, phong tro bao gm hn 200 t chc qun chng, trong c nhiu t chc nm di di s lnh o ca y ban Phi hp Ton quc u tranh i chm dt chin tranh xm lc Vit Nam. c hng trm thnh ph, hng chc vn ngi tham gia u tranh bng nhiu hnh thc phong ph v quyt lit (mt tinh, biu tnh, t th qun dch, bi kha, chng lnh, t thiu.). Mt vi s kin tiu biu nh: Cuc biu tnh ng lot ca khong 10 vn ngi 60 thnh ph trong ngy Quc t phn i chin tranh xm lc ca M Min Nam Vit Nam (15-17/10/1965), do y ban Ngy Vit Nam t chc Tun l chng chin tranh xm lc Vit Nam, thng 10/1967 ca khong 2 vn ngi khp nc M tp trung v Washington (c s phi hp u tranh ca ngi dn cc nc Canada, Anh, c, Php, B, , Thy in, Phn Lan, Na Uy, an Mch, c.) c 16 v t thiu phn i cuc chin ca M Vit Nam nm 1968, gn 5 vn thanh nin trn lnh trong phong tro chng i lnh gn 1 ngn trng cao ng v i hc tng bi kha gn 300 ngn cng nhn thuc ngnh hng khng, ngnh in. nh cng, lm t lit cc ngnh sn xut ny. Xut pht t s n p bng bo lc v s k th ca cnh st da trng ti nhiu ni, ngy 7/8/1966 cc cng ng ngi da en phn ng mnh v gn nh n ra ni chin khong 100 thnh ph, nht l cc thnh ph California v New York, vng Ty Nam v ng Bc Hoa K. Khong 16 triu trong s 27 triu thanh nin M n tui qun dch chng lnh cng bch qun dch, khong 2 triu ngi M b cc chnh quyn M co buc gy thit hi bt hp php v phn i chin tranh Vit Nam. Trong phong tro chng bt lnh, c khong 75 ngn ngi M phi b ra nc ngoi v khng chu nhp ng, v bn ngoi h tip tc u tranh chng chin tranh xm lc, trong c ngi thanh nin Bill Clinton, ngi sau ny l tng thng Hoa K. Trong nhng ln biu tnh phn i chin tranh xm lc Vit Nam, ngi M ging cao cc biu ng: Hey, hey LBJ, how many kids have you killed today (Lyndon B. Johnson, hm nay ng git bao nhiu tr em ri), Ho, Ho, Ho Chi Minh The NLF is going to win (H, H, H Ch Minh Mt trn Dn tc Gii phng min Nam Vit Nam s chin thng). Tm tt li, cuc khng chin chng M ca nhn dn Vit Nam c bn b th gii v Hoa K ng h mnh m bng nhiu hnh thc phong ph. Trong , c: Hn 10 y ban quc t on kt vi Vit Nam ca cc t chc dn ch, tn gio v t chc x hi trn ton th gii. Hn 200 t chc, y ban, phong tro on kt ng h Vit Nam hu ht cc nc trn th gii. Hn 30 hi ngh quc t v Vit Nam v nhiu hi ngh quc t khc dnh thi gian tho lun bn bin php ng h Vit Nam. Hng trm nc c mt tinh, biu tnh, bi cng chng M xm lc Vit Nam. Hn 50 nc c phong tro quyn gp ng h Vit Nam. 16 nc c phong tro hin mu ng h Vit Nam. 48 ngi 4 nc ngoi t thiu (trong c 16 cng dn M) phn i chin tranh xm lc ca M Vit Nam. 83 c quan i din M cc nc b ngi dn p ph, c M b nhn dn 73 nc t phn i chin tranh xm lc ca M Vit Nam. S on Khng K 1 ca qun i M ti khu vc cch Qung Tr 8km v hng nam (13/3/1968). Ni y tng l ni t B ch huy tin phng ca QNDVN, sau khi rt qun li mt thng ip trn tng bng ting Anh. Tm dch: Khng c s hn th gia nhn dn Vit Nam v nhn dn M. Ti sao phi git nhau Hy chung tay xy p tnh bng hu ca chng ta. nh: Bettmann/Corbris Ngi dn M ging cao c Mt Trn Dn tc Gii phng min Nam Vit Nam v c Hoa K ni ln tnh hu ngh Vit M v by t nguyn vng ha bnh, phn i cuc chin ca ch ngha quc Vit Nam. 1. Ngn la Morrison Ngy 2/11/1965, 8 thng sau khi qun i vin chinh M bt u t chn vo Nng ca Vit Nam, mt ngi M l Norman Morrison t thiu ngay trc Lu Nm Gc th Washington phn i Chin tranh Vit Nam. Hnh ng ny lm bng ln phong tro phn i Chin tranh Vit Nam m t lu ngay trong lng nc M. ng Norman Morrison qu qun Erie thuc bang Pensylvania, Hoa K. Nm 1959, ng nhn bng C nhn Thn hc ti i hc Pittsburgh Seminary v gia nhp hi Nhng ngi bn, mt t chc gm nhng ngi hot ng v ha bnh th gii. Nm 1961-1962, ng dy Kinh Tn c v Cu c ti mt trng trung hc. ng l mt trong nhng ngi hot ng tch cc trong phong tro hot ng phn i cuc chin tranh xm lc Vit Nam ca chnh quyn Lyndon B. Johnson. T nm 1965, khi M t a qun vo min Nam v dng khng qun nh ph trn lan ra cc tnh min Bc Vit Nam, Morrison nhiu ln xung ng phn i, nhng cuc chin tranh ngy mt khc lit hn. ng ngh rng cc khu hiu, bng rn v cc cuc tun hnh khng lm nhng ngi cm quyn ch th anh phi dng ti bin php cui cng: Ngn la ca thn th mnh Thi im , Morrison c v v hai con gi, nh tui nht l chu b tn Emily, mi 18 thng tui. Bui chiu ngy 2/11/1965, Morrison b b Emily n st Lu Nm Gc, tr s ca B Quc phng Hoa K, bn dng sng Potomac, sau khi vit l th gi li cho v. Morrison t chu Emily ra xa ri ti xng, chm la t thiu, nh la bng ln nh mt thng ip ca ngi dn M i chm dt cuc chin tranh xm lc v cc ti c ca qun i Hoa K ti Vit Nam. Theo hi tng ca v Norman Morrison, b Anne Morrison Welsh, vo bui sng hm , Morrison b con gi th hai ca mnh, b Emily, i n trc Lu Nm Gc. Sau , ng t Emily xung, gi cho mt ngi trong m ng bn b ng ch hng vy quanh, t du ln ngi v chm la. Trong cun hi k ca mnh, B trng B Quc phng Hoa K (1961-1968) Robert McNamara th nhn: Ci cht ca Morrison khng ch l bi kch cho gia nh anh ta m cn c cho ti v nc M. l mt ting ku go chng li nhng git chc ang hy hoi cuc i ca nhng ngi M v ngi Vit. Trong phong b li cho ngi v trc khi t thiu, Norman Morrison vit: Anne yu qu, ng ch trch anh. nhiu tun, thm ch nhiu thng, anh ch cu nguyn c thy iu anh phi lm. Sng nay, tht tnh c anh thy n, r rng nh iu anh bit vo m th su, thng 8/1955 rng em s tr thnh v anh. Hy hiu rng anh yu cc con, nhng phi hnh ng v nhng a tr trong ngi lng ca v linh mc. V ca Morrison v hai ngi con gi ti Vit Nam vo nm 1999 v h gp nh th T Hu, ngi sng tc bi th Emily, con i ni ting. Ba tun sau khi ng Morrison hy sinh, bn b ca ng t chc mt l tng nim. John Roemer, mt trong nhng bn ng hnh ca Morrison l gii v hnh ng t thiu ca bn mnh: Trong mt x hi m mi th u bnh thng khi con ngi th bom xung mc tiu chnh l ng loi ca mnh. i vi Morrison th nh th l khng bnh thng v thng ip ca anh y l ku gi hy dng li. Ngay sau s kin lch s , nh th T Hu sng tc bi th mi ly con i ni ting, tng nh ng Morrison v tng nim s kin ny: mi ly con i mi-ly, con i cng cha Sau khn ln con thuc ng, khi lc i u cha Ra b sng P-t-mc Xem g cha Khng con i, ch c Lu ng gic. i con ti, i mt trn xoe i con ti, mi tc vng hoe ng c hi cha nhiu con nh Cha b con i, ti con v vi m Oa-sinh-tn Bui hong hn i nhng linh hn Cn, mt Hy chy ln, chy ln S tht Gin-xn Ti c bay chng cht C nhn loi cm hn Con qu vng trn mt t. My khng th mn nc son Ca Thin Cha, v mu vng ca Pht Mc Na-ma-ra My trn u Gia bi tha ma Ca to nh nm gc Mi gc, mt chu. My vn chui u Trong la nng Nh iu rc u trong ct bng. Hy nhn y Nhn ta pht ny i khng ch l ta vi con gi nh trong tay Ta l Hm nay V con ta, - mi-ly i, con l mi mi Ta ng dy, Vi tri tim v i Ca trm triu con ngi Nc M. t sng n chn tri Mt ngn n Cng l. Hi tt c chng bay, mt by ma qu Nhn danh ai Bay mang nhng B 52 Nhng na-pan, hi c T to Bch c T o Guy-am n Vit Nam m st ho bnh v t do dn tc t nhng nh thng, trng hc Git nhng con ngi ch bit yu thng Git nhng tr em ch bit i trng Git nhng ng xanh bn ma hoa l V git c nhng dng sng ca th ca nhc ho Nhn danh ai Bay chn tui thanh xun ca chng ta trong nhng quan ti i nhng ngi con trai kho p C th bin thin nhin thnh in, thp Cho con ngi hnh phc hm nay Nhn danh ai Bay a ta n nhng rng dy Nhng h chng, nhng ng ly khng chin Nhng lng ph tr nn pho i n hin Nhng ngy m t chuyn tri rung i Vit Nam, x s l lng n em th cng ho thnh nhng anh hng n ong di cng luyn thnh chin s V hoa tri cng bin thnh v kh Hy cht i, cht i Tt c chng bay, mt by ma qu V xin nghe, nc M ta i Ting thng au, ting cm gin i i Ca mt ngi con. Ca mt con ngi th k - mi-ly, con i Tri sp ti ri Cha khng b con v c na Khi sng bng ln ngn la m nay m n tm con Con s m ly m m hn Cho cha nh V con s ni gim vi m: Cha i vui, xin m ng bun Oa-sinh-tn Bui hong hn Cn mt n pht lng ta sng nht Ta t thn ta Cho ngn la chi lo S tht. B Anna Morrison Welsh trong chuyn thm Vit Nam nhn dp l k nim ngy gii phng min Nam thng 4 nm 1999. Khi hay tin v v t thiu ca ng Morrison, Bc H gi li chia bun ti b Anna Morrison Welsh, v ca Norman Morrison. Cn i vi Emily, mi n nm 15 tui, ln u tin c mi c c bi th ca nh th T Hu. Trong bi th tr li Gi ngi T Hu, c ni cm gic ca mnh ln u tin c tip xc vi bi th T Hu vit v ngi cha: Khi ti mi lm tui Mt ngi bn ni C mt bi th V ti. Mt tun sau l th n Bng ng bu in Ti nhng mun m n ngay Nhng ri kim ch mnh Ti chy ra ngoi n di gc mt cy thng ln Ngi mt mnh trn c V khi cm thy tht bnh yn Mi m th ra. Ngay khi c nhng dng ch u tin Ti khc. C by t lng bit n nh th T Hu v nh ng m nhiu ngi M bit c ngha s hy sinh ca cha c. V trong bui gp mt vi nh th T Hu, chnh Emily c bi th do mnh sng tc. Sau khi nghe Emily c bi th, nh th T Hu cm ng ng dy m c vo lng. Ri nh th T Hu c tng khch mt bi th m ng mi sng tc ni v ci cht, s hy sinh v dng hin, va l tm s ring ca tc gi (lc ny nh th gi yu), ng thi cng gn gi vi cu chuyn v ngn la Morrison: Xin tm bit bn i yu qu nht Cn my vn th, mt nm tro Th gi bn ng, tro gi t Sng l cho v cht cng l cho. Mc d hn ba nm sau khi tip gia nh b Morrison th nh th T Hu mi t trn (thng 12/2002), nhng bi th ng c tng khch cng l tc phm cui cng trong s nghip sng tc thi ca ca ng. T bo The Sun ti Baltimore, Maryland a tin s kin Morrison t thiu Mt diu hnh nh Philadelphia, Pennsylvania (26/3/1966). Ngi diu hnh trng biu ng i quyn t quyt cho Vit Nam v rt qun i v. Ngy 15/11/1969, bn nm sau , mt cuc tun hnh khong 250 ngn ngi n ra i l s 5 trung tm New York, ch cch Qung trng Thi i (Times Square) vi dy ph. Cng lc l hng lot cc cuc xung ng nhiu thnh ph ln ti c b ng v b Ty nc M. Cuc biu tnh ny vt tm kim sot ca chnh quyn M. Cc quan chc M hi nhau: chuyn g ang xy ra v ti sao Trc , ngi M ch nghe v cuc chin tranh Vit Nam qua loa tuyn truyn ca chnh quyn M. Nhng cho n cuc tn cng ma xun 1968, bo ch M, c bit l truyn hnh M truyn ti hnh nh cuc chin Vit Nam n tn tng gia nh ngi M. Ngi M nhn thy tn mt binh lnh h chm la t nh dn thng, bn cht ngi v ti, nhng em b b bom napalm bc chy, ta i s M b nh p, binh lnh M ko l xc ng i. Ngi M chm bim con ri Si Gn trong mt cuc xung ng diu hnh phn chin. Phong tro phn chin bc sang mt bc ngot mi khi cuc biu tnh n ha ca sinh vin i hc Tiu bang Kent (bang Ohio) ngy 4/5/1970 b V binh quc gia M x sng vo. Kt qu l 4 sinh vin b bn cht v 9 ngi khc b thng. V x sng i hc Tiu bang Kent gy sc ton nc M. Hng trm thnh ph ni dy, c th ni c mt th h thanh nin v trung nin, c bit cng ng ngi gc Phi v ngi gc M Latinh, tham gia phong tro phn chin. tht s l cuc ni chin ngay trong lng nc M. C th ni cuc chin u ngoan cng ca dn tc Vit Nam lm rung ng lng tri ca nhn dn th gii v nht l nhn dn M, do d lun th gii thi gi Vit Nam l lng tm ca thi i. Biu tnh phn i chin tranh th Washington, D. C. (1967). Cnh st trn p nhng ngi biu tnh ging c Mt Trn ng h Vit Nam London, Anh (1968). Ngi biu tnh phn i chin tranh Vit Nam tun hnh xung ng 81 Thnh ph New York ngy 27/4 nm 1968. 2. Biu tng Martin Luther King Ngy 4/4/1967, gia lc bom n v cht c ha hc ca M trt xung Vit Nam, mt ngi M gc Phi tuyn b trc cng chng New York: Ti ni vi t cch mt ngi anh em ca nhng ngi Vit Nam ngho kh v ku gi: chuc li nhng ti li v sai lm ca chng ta Vit Nam, chng ta phi ch ng chm dt cuc chin tranh bi thm ny . Ngi l mc s Martin Luther King, Jr. l mt nh tranh u cho dn quyn v nhn quyn M. ng khng nhng ni danh M m cn trn th gii. ng l mt th lnh ni ting ca phong tro u tranh i quyn cng dn, bnh ng chng tc cho ngi da mu, da en M. Ngoi ra, ng cn l ngi kin quyt phn i cuc chin ti Vit Nam v hot ng nhit tnh cho nn ha bnh ca Vit Nam. Cc trng hc cng lp ca M ngy nay ch ch yu dy v n lc i quyn bnh ng cho ngi da mu, da en ca Martin Luther King, Jr. trnh n quan im ca ng v Chin tranh Vit Nam v cc hot ng phn chin ca ng, nhiu trng hon ton l i khng nhc n nhng chuyn ny. ng mt nm sau, ngy 4/4/1968, ng hy sinh trong cuc u tranh . ng b m st Memphis, Tennessee v n nay vn cha tm ra c hung th ch mu, cha th iu tra c. H s FBI v v n ny b xp x t rt lu. T v sau Martin Luther King, Jr. tr nn mt biu tng ni ting trong lng dn M, nht l ngi M da mu, ngi M gc Phi, n sau ny trong cc ngy l chnh thc hng nm M c mt ngy Martin Luther King. Mt trong nhng thanh nin da mu M b em ti chin trng Vit Nam Ngi da en biu tnh chng Chin tranh Vit Nam, vi biu ng: Cha c ngi Vit Nam no gi chng ti l mi (nh cch gi t nhiu ngi da trng M). T gia nm 1965, Martin Luther King, Jr. yu cu: Cuc chin tranh Vit Nam phi c chm dt. Phi gii quyt n bng thng lng . ng phn i Chin tranh Vit Nam trc ht v n trc tip gy hi cho cuc sng ca nhng ngi M gc Phi. c tin cho chi ph chin tranh, chnh ph Hoa K ct gim nhiu chng trnh an sinh x hi cho dn ngho, a s l ngi da mu. ng v cc cng s tnh ton ra v cho bit chnh ph M tiu tn 322.000 USD git 1 ngi du kch Vit Nam, nhng ch chi 53 USD cho 1 u ngi trong cuc chin chng ngho i M. Nn phn bit chng tc, k th mu da cn th hin trong chin tranh. Ngi da en ch c 13 dn s M, nhng chim n 28 s lnh M b y ra chin trng. Ch c 2 s quan l ngi da en. V t l lnh da en cht trn ti Vit Nam lun cao hn ngi da trng mt cch bt bnh thng. Martin Luther King, Jr. vch trn chiu bi bo v t do gi hiu m chnh ph M thng dng lm danh ngha khai chin v cng bch thanh nin sang Vit Nam. ng ni: Thanh nin da en b gi i xa 8.000 dm bo v t do cho ng Nam , ci t do m h khng tm thy ty nam Georgia hay ng Harlem. Mc s Martin Luther King, Jr. Cn mt l do khc, rng ln hn v cao thng hn, thi thc ng phn i cuc chin tranh ca M Vit Nam c ng trnh by trong bi ni chuyn ti New York ngy 4/4/1967. ng r sot li chnh sch ca M i vi Vit Nam trong 2 thp nin ca 4 i tng thng: Truman, Eisenhower, Kennedy v Johnson v ng nhn ra rng trong khi chnh ph M lun t nhn l lnh o ca th gii t do th chnh M ng v pha thc dn Php chng li kht vng t do ca dn tc Vit Nam. Sau y l mt vi trch on pht biu ca ng trong bi ni chuyn ngy 4/4/1967: Nm 1945, ngi dn Vit Nam tuyn b nn c lp ca mnh. H c H Ch Minh lnh o. D h trch dn bn Tuyn ngn c lp ca M vo bn Tuyn ngn c lp ca h, chng ta vn t chi cng nhn h. Thay vo , chng ta quyt nh ng h Php trong vic ti chim thuc a c. Vi quyt nh bi thm , chng ta bc b mt chnh ph cch mng ang i tm quyn t quyt, mt chnh ph c thnh lp bi chnh nhng lc lng bn x, trong bao gm mt s ngi cng sn. Trong 9 nm sau , chng ta khc t quyn c lp ca ngi dn Vit Nam. Trong sut 9 nm , chng ta ng h mnh m Php trong n lc t li ch thc dn ln nc Vit Nam. Trc khi chin tranh kt thc, chng ta trang tri 80 chi ph chin tranh cho Php. Ngay trc khi thua in Bin Ph, Php bt u tuyt vng v hnh ng liu lnh ca h, nhng chng ta th khng. Chng ta khuyn khch h bng cch vin tr mt khi lng khng l ti chnh v tip liu qun s h tip tc cuc chin ngay c khi h mt ht ch. Chng bao lu, chng ta hu nh tr ton b chi ph cho ti chim thuc a ny . Php b ngi dn Vit Nam nh bi, phi rt qun v nc. Nhng M li nhy vo min Nam, ngn cn cuc tng tuyn c m chc chn s a H Ch Minh ln nm quyn trong mt nc Vit Nam thng nht. gi min Nam trong qu o ca M, chng ta chn th tng Dim, mt trong nhng nh c ti xu xa nht thi hin i. Ngi dn min Nam phi sng 9 nm di s cai tr tn bo ca Dim. Khi Dim b lt , l ra h c th sng hnh phc, nhng ri mt lot ch c ti qun phit dng nh chng c g thay i. Trc phong tro ni dy ca ngi dn min Nam, chng ta gi thm qun lnh sang ng h nhng chnh ph thi nt mt cch kinh d, lc lng, khng c dn chng ng h. Ngi dn min Nam cht dn cht mn di bom n ca chng ta v xem chng ta nh k th ch thc ca h. Chng ta buc h phi ri khi xm lng ca cha ng h b dn vo nhng tri tp trung. Chng ta ri cht c xung cc ngun nc ca h, tn ph c triu mu Anh ma mng ca h. Chng ta th nghim nhng v kh mi nht ca chng ta ln trn h, ging nh bn c Quc X th nghim nhng loi thuc mi v nhng cch tra tn mi trong cc tri tp trung ca chng chu u. Chng ta tn ph 2 nh ch thit thn nht ca h l gia nh v xm lng. min Bc, bom ca chng ta ang lin tc nm xung t ai, cn mn ca chng ta ang gy nguy him cho cc ng sng, ng bin. Cho n nay, chng ta c th git cht mt triu ngi Vit Nam, phn ln l tr em. Chng ta phi tha nhn rng chng ta sai lm ngay t u cuc phiu lu ca chng ta Vit Nam, rng chng ta gy tn hi cho cuc sng ca ngi dn Vit Nam. Bng cch ny hay bng cch khc, s in r ny phi dng li. Chng ta phi chm dt ngay by gi. Chng ta ch ng gy ra cuc chin tranh ny, chng ta phi ch ng chm dt n . chuc li nhng ti li v sai lm ca chng ta Vit Nam, chng ta phi ch ng chm dt cuc chin tranh bi thm ny. Sau khi chin tranh kt thc, chng ta phi bi thng cho nhng thit hi m chng ta gy ra. ng li ca M Vit Nam l ng thn v phi ngha nn chng ta phi ni. Chng ta khng th im lng. Chng ta phi tip tc ln ting nu quc gia ca chng ta c khng khng i theo con ng sai lm Vit Nam. Chng ta phi sn sng gn hnh ng vi li ni bng cch tm ra mi cch phn i. Chng ta phi chuyn t s do d trong qu kh sang hnh ng. Chng ta phi tm ra nhng cch ni mi cho ho bnh Vit Nam cng nh cho cng l trong th gii ang pht trin. Phi lm cho thanh nin M thy r vai tr ca Hoa K trong vic gy ra chin tranh Vit Nam v yu cu h chn cch t chi nhp ng v l do tn ngng (conscientious objection). ng Martin Luther King, Jr. a ra cc ngh c th: Chm dt mi cuc nm bom xung min Bc v min Nam Vit Nam. n phng tuyn b ngng bn vi hy vng hnh ng s to ra mt bu khng kh thun li cho thng thuyt. C ngay nhng bc i ngay lp tc trnh nhng cuc chin tranh khc ng Nam bng cch ct b vic xy dng qun s ca chng ta Thi Lan v s can thip ca chng ta Lo. Tha nhn mt cch thc t rng Mt trn Dn tc Gii phng c s ng h to ln min Nam Vit Nam v v vy phi ng mt vai tr trong cc cuc thng thuyt v trong chnh ph tng lai Vit Nam. n nh ngy a ton b lnh nc ngoi ra khi Vit Nam ph hp vi hip nh Genve 1954. Bi pht biu ca Martin Luther King, Jr. lm tnh ng rt nhiu ngi M, vn lc vn cn bit rt t v qu trnh xm lc ca M vo Vit Nam. ng tr thnh mt trong nhng nhn vt ng u sng gi nht ca phong tro chng chin tranh Hoa K. Uy tn ca ng ngy cng tng. ng ku gi c hn 10 vn ngi xung ng biu tnh n ha phn i chin tranh New York ngy 15/4/1967, bt chp b nhng chic di cui ging xung, b bt gi, hnh hung, trn p. Martin Luther King, Jr. ti trng i hc Minnesota, ku gi sinh vin M phn i Chin tranh Vit Nam, chng bt lnh, chng nhp ng. to c n p nhng ngi phn i chin tranh, chnh ph M cho CIA to dng nhng h s gi v tung tin phong tro i ha bnh c khi ng t H Ni, nhng ngi chng i chin tranh, chng qun dch l nhng ngi cng sn hnh ng theo lnh ca cc chnh ph nc ngoi, vi nhng m ch rng l Vit Nam v Lin X. FBI cho ngi nghe ln in thoi ca ng, t my ghi m trong phng khch sn ca ng. Cho tay sai khng b tinh thn ng bng th rc hay nhng c in thoi nc danh chi bi th tc, quy ri, da bt cc, thm ch c da git. Nh ca ng Montgomery b t bom. Cnh st a phng khng iu tra ra l ai lm. ng tha bit nhng n bn nhng vn khng chn bc v tip tc hot ng hng say trong phong tro phn chin. Ngy 28/3/1968, ng t chc mt cuc biu tnh i ho bnh, yu cu chnh ph M rt qun thnh ph Memphis, bang Tennessee. Chnh quyn phi hn 4 ngn V binh quc gia n trn p, xua ui, nh p, bo hnh, bt phi gii tn v bt gi 276 ngi. Ba ngy sau, 31/3/1968, quyt khng khut phc, ng c mt th Washington tip tc ni chuyn ti Nh th Quc gia. Vo cui nm y s c cuc bu c tng thng mi M. Chin tranh Vit Nam ang l ti mang tnh thi s nng bng trong sut thi gian vn ng tranh c. Nhng ngn lun, chnh kin, quan im phn i chin tranh, phn bin chnh sch qun s, i ngoi ca chnh ph M c th khin Johnson mt i nhiu phiu. V vy Martin Luther King, Jr. cng nhn c nhiu th t, c phone nc danh da git, da m st. Trong bi pht biu ngy 3/4/1968, ng ni trc m ng: Cng nh bt k ai, ti cng mun sng th. Sng th l iu quan trng, nhng hin nay ti khng quan tm n iu na. Ngay ngy hm sau, 4/4/1968, bui chiu, khi ng ang ng lu 2 ca khch sn Lorraine Memphis, ng b bn. Hn mt ting ng h sau, ng trt hi th cui cng ti bnh vin Saint Joseph. Hay tin ng t trn, nhn dn Hoa K v nhng ngi yu ha bnh trn th gii v cng thng tic. Ngy 9/4/1968, hn 30 vn ngi au bun tin a linh cu ca ng ra ngha trang. K ch mu cho n nay cha bao gi c a ra nh sng. S kin ny tr thnh mt trong nhiu s kin m st gy ting vang M m n nay vn khng tm ra ch mu. Tng thng Lyndon B. Johnson bt lc trong vic thuyt phc, p buc Martin Luther King, Jr. t b cuc u tranh bt bo ng ca ng. Trong cuc khng chin chng quc M v qun i xm lc M, nhn dn th gii ng v pha nhn dn Vit Nam, bao gm c nhn dn M, chng li s gy chin ca M v cc ti c h gy ra Vit Nam, trong c mc s Martin Luther King, Jr. Ngy nay Vit Nam, c mt con ng khang trang qun 7 TPHCM mang tn Martin Luther King, Jr.. Bi ni chuyn Ti sao ti phn i cuc chin tranh Vit Nam ca Martin Luther King, Jr. ni v cuc u tranh chng li Tam c (phn bit chng tc, bc lt kinh t, phiu lu qun s). Bi ni chuyn din ra Nh th Ebenezer Baptist ngy 30 thng 4 nm 1967. Norman Morrison v Martin Luther King, Jr. tr thnh mt trong cc biu tng cao p nht tiu biu cho s ng h to ln ca ngi dn M v bn b th gii, gp phn lm nn thng li cho cng cuc khng chin chng M cu nc ca Vit Nam. l mt trong nhng nguyn nhn v sao trong cuc tho lun ti phin hp th 22 ca Lin Hip Quc nm 1967 ch c cc i din ca 7 quc gia ng h chnh sch ca M ti Vit Nam. Trong khi i din ca 44 quc gia phn i gay gt chnh sch ca M, trong c 5 ng minh ca M trong khi NATO. Phong tro chng chin tranh Vit Nam M c bit bng n lan rng sau tc ng to ln ca chin dch tng tn cng v ni dy Mu Thn 1968. Cuc tng tin cng v khi ngha ny bin hu phng nc M tr thnh mt m hn lon ri ren. Phong tro phn chin sau s kin Tt Mu Thn bng n thnh mt cao tro phn chin lch s, gn nh bin thnh mt cuc ni chin m mu. Mu khp ni trong lng nc M. Dn M ko xung ng biu tnh ri b n p, bt b, nh p, bn git. T , qun i M ngy cng ru r, xung tinh thn, suy thoi u ch v bt u gia tng nhng hin tng nghin ma ty, ht chch, s quan bn cht lnh, lnh bn cht s quan ri o ng b trn. S kin Mu Thn 1968 lt trn s tht tnh hnh chin cuc v tnh trng qun lnh M min Nam Vit Nam, lm cho tt c ngi M, t cng chng n quan chc n qun i M u nhn nhn ra iu m lu nay h khng dng kh chp nhn: Trn 55 vn qun M min Nam Vit Nam, bo co bao nhiu chin thng, tn bao nhiu ngun lc, nhn mng, tin ca vo chin trng min Nam Vit Nam, rt cuc khng gi ni c Ta i s. Mt cm gic tuyt vng, chn chng, cm thy tt c u v ch, cng cc ht. Ngi dn M th cm thy b phn bi bi cc tuyn truyn tm l chin di tr. Nhiu quan chc M cm thy b la di bi nhng bo co lc quan gi to. Khong 50.000 ngi dn th Hoa K biu tnh phn chin ti Washington DC. Ngy 8/2/1965, ngi dn th Moskva (Lin X) hi hp ng h nhn dn Vit Nam Jane Fonda (c bit danh Hanoi Jane ), n ti t ni ting ca Hollywood, l mt trong nhng ngi i u trong gii vn ngh s M phn khng Chin tranh Vit Nam. B tng c mt ti H Ni chia s ni au vi ngi dn th trong giai on Khng qun Hoa K ang nm bom d di vo thnh ph, vo nh dn. Trong khi Hoa K ang nm bom, Jane Fonda mt mnh n min Bc v lu tr ti khch sn Thng Nht, H Ni (nay l khch sn Sofitel Legend Metropole). Trong hai tun VN, b i thm bnh vin Bch Mai, khu Trng nh, nh tr 20/10, thm lnh phng khng. Daniel Ellsberg ra ta v tit l h s Lu Nm Gc v Chin tranh Vit Nam cho Thi bo New York, sau c tha bng di p lc ca d lun trong nc v quc t. Nm 1971, ng gy chn ng nc M khi bch ha bn sao chp 7 ngn trang h s Lu Nm Gc v k hoch leo thang chin tranh Vit Nam, to ra mt ln sng phn i chin tranh mnh m cha tng c trong lch s Hoa K. Nm 2002, ng hon thnh quyn hi k Secrets: A Memoir of Vietnam and the Pentagon papers (Nhng b mt v chin tranh Vit Nam Hi c v Vit Nam v h s Lu Nm Gc), tng l best-seller nm 2002. Ngay t khi pht hnh, cun hi k ca Ellsberg gy xn xao d lun. Cun sch k li cuc hnh trnh i tm s tht ca chnh tc gi v nhng m mu ca tng thng Nixon cng Lu Nm Gc i vi cuc chin ti Vit Nam. Trong tc phm, Ellsberg m t li qu trnh nhn thc ca ng ta v Chin tranh Vit Nam nh sau: Thot u ti ngh ch l mt vn , tip n l mt s b tc, nhng ri sau l mt thm ha v o c v chnh tr v cui cng tr thnh mt ti c. Daniel Ellsberg tng nhn bng tin s Kinh t i hc Harvard nm 1962. Sau , ng lm vic cho c vn c bit ca B trng B Quc Phng v i s Hoa K ti Si Gn. Nm 1967, Ellsberg tr v M v c phn cng lm vic trong nhm s quan, chuyn vin Lu Nm Gc chuyn nghin cu, phn tch chin lc ti mt v hoch nh chnh sch i vi Vit Nam ca B trng Quc phng Robert McNamara. Thng 3/2006, Ellsberg tr li thm Vit Nam v c trao k nim chng V ha bnh hu ngh gia cc dn tc, tn vinh nhng cng hin ca ng dnh cho Vit Nam. Cc qun nhn Chin tranh Vit Nam ca M biu tnh phn i cuc chin, vi biu ng: Chng ti s khng nh thm mt cuc chin ca ngi giu. Cnh st dng di cui trn p nhiu cuc biu tnh phn i chin tranh. Hnh bn tri: C du kch Nguyn Th Kim Lai p gii ngi lnh M William Robinson. Hnh bn phi: S hi ng ca hai ngi khi ha bnh lp li. Nguyn nhn chin thng T lc M tht bi trc Vit Nam, hu ht gii nghin cu, cc nh s hc, nh qun s, nh chnh tr hc khp ng Ty khi tm hiu v lch s Hoa K, v nc M, v qun i Hoa K, v v cuc chin tranh ca M ti Vit Nam u t ra mt nghi vn, mt cu hi: Ti sao M thua Vit Nam Ti sao mt x s nh b v c cho l nhc tiu nh Vit Nam c th thng c i cng quc Hoa K Vi 58 vn qun tinh nhu, k lut, c kinh nghim chin trng khp nm chu, vi cc tng lnh, s quan dy dn kinh nghim khp th gii qua Th chin II v chin trng Triu Tin, tng chin thng hu ht cc th lc qun s hng mnh, thin chin t sang u. Mt quc gia trong lch s gn 200 nm cha bao gi nm mi thua cuc. Mt lc lng khng qun v ch, trm trn trm thng, c sc mnh p o, vi my bay chin lc B-52 ti tn nht th gii. H dng gn 60 vn qun trong ni a Vit Nam, v c nhiu cn c qun s bn ngoi v chung quanh Vit Nam, tng cng gn 1 triu thc binh M, ri c qun ngy v qun ch hu. Vi mt trnh pht trin cao hn nhiu bc. Vi mt trnh khoa hc k thut vt tri, p o, vi mt sc mnh qun s, ngn sch quc phng, kh nng chi tiu v kh, cng ngh chin tranh vt tri. Vi nhng v kh hin i, ti tn, k c v kh sinh hc hy dit thin nhin, mi trng, mm sng, sinh vt, cy c, con ngi, hy ri nhng rng gi thin nhin tn ti hng ngn nm Vit Cng khng th n thn. li di hi, di chng tn khc n ngy nay v c th ngn nm sau. Vi mt nn vn minh cng ngh v trnh sn xut vt bc v b xa Vit Nam. H huy ng mt lc lng khng qun nh u thng , cha tng chin bi, vi mi loi bom, t bom chm, bom bi n bom Napalm ri thm ln mnh t nh b, vi hn 8 triu tn bom, gp gn 3 ln tng s bom m cc phe ri xung tri t trong Th chin II ni ring v trong lch s chin tranh ca nhn loi ni chung. Trong 10 nm (1961-1971), qun i M ri khong 75 triu lt cht c ha hc, trong phn nhiu l cht c da cam, xung hn 10 din tch t v gn na din tch rng Vit Nam. Tt c s bom v cht c ha hc u dn li di xung mt mnh t nh b, ngho nn, lc hu, mt quc gia c tng din tch thua nhiu tiu bang ca M. Nh nghin cu khoa hc t nhin v hot ng mi trng Sarah DeWeerdt, cng tc vin thng trc ca Worldwatch Institute (Vin quan st th gii v mi trng) Washington (M), trong bi vit Modern warfare equals environmental damage (Cc loi hnh chin tranh mi chnh l s hy hoi mi sinh), ng trn bo USA Today s thng 1 nm 2008, cho bit s tn ph mi trng rng ln ca M trong chin tranh Vit Nam l mt trong nhng nguyn nhn chnh m ting Anh c thm mt thut ng mi: Ecocide (dit sinh thi, tng t thut ng Genocide l dit chng con ngi). H b ra hng t USD lp ra nhng qun trng rng ln, honh trng, quy m, m phng a l, kh hu, thi tit, phong th, rng cy Vit Nam, nhm i ph vi chin tranh du kch ca Vit Nam. Xy dng nhng c quan nghin cu, nhng nh my sn xut nhng v kh c th ph hp vi chin trng Vit Nam chng li con ngi Vit Nam. H lm mi cch c th ngh ra, h khng b qua mt s h no, mt yu t no, mt chi tit nh no, h tn dng mi lnh vc t chnh tr, qun s, kinh t, ngoi giao, vn ha, tm l chin v. v. c bit l tn dng u th vt tri v cng ngh v cng nghip qun s. H tn dng mi li th v khoa hc phc v chin tranh. Vi nhng lnh o, tng lnh, chuyn vin ti nng, chuyn nghip, lm vic mt cch bi bn, khoa hc, di tay l mt i qun nh ngh khng ai ch ni. H dng chin tranh in t vi Hng ro in t McNamara, cy nhit i. Dng chin tranh ha hc vi nhng cht c sinh hc, cht c dit rng, hy dit dn mn con ngi, mi trng, thin nhin, nhm bp sc khng c ca ngi Vit Nam, v dng cht c khai quang hy dit cc rng gi, cy c, gy kh khn cho du kch Vit Nam n thn, mai phc. Vn cha hi lng vi 2 loi hnh chin tranh in t v ha hc, Hoa K cn tin hnh thm mt loi hnh chin tranh cng ngh cao l chin tranh kh tng . y l mt loi hnh chin tranh m h s dng nhng cng ngh tin tin, ti tn nht cng nhng thit b hin i nht vi mc ch lm o ln, hy dit sinh thi, thin nhin, gy lt li, tc ch trn nhng tuyn ca con ng huyt mch Trng Sn chi vin t Bc vo Nam. Nhng ri h vn thua Vit Nam. Hc vin qun s West Point ni ting ca M nhng nm sau mc thi gian 1975 m nhiu hi tho khoa hc, nghin cu, phn tch, tranh lun t cc hiu trng, cu hiu trng, gio s, ging vin v cu ging vin tng phc v trong trng, v nhng ngi thnh ging c mi t bn ngoi, thm ch t ngoi nc M. H trnh by cc nghin cu c nhn, tham gia pht biu, hi lun, xem xt, thm nh, nh gi tng chin dch mt, tng thi im mt, v tng gc , tng kha cnh, gii p cu hi hc ba: Ti sao chng ta thua Vit Nam Sau h phi chnh sa, cp nht, thm ch vit mi li hon ton, in li nhiu gio trnh qun s ca trng. Theo trung tng Lu Chu, Chnh y Khng qun Qun khu Thnh , Trung Quc, khi bnh lun chuyn su v chin tranh Iraq trn tp ch Khoa Hc Qun S Khng Qun ca Trung Quc nm 2010, th cch thng mt cuc chin tranh trong lch s qun s Hoa K thng l: p o ngay t u v chin tranh thng tin, chin tranh tm l, chin tranh chnh tr, to ra mt sc p v hnh, mt p lc khng l v nh. Dng lc lng khng qun v hi qun cht lng nht th gii v nng lc tc chin v v kh ti tn chim lnh vng bin v vng tri, gy thm sc p, to thm p lc nght th vy hm ch. Dng chin tranh cng ngh cao v cc lc lng c nhim, bit kch c tnh lu ng cao, tc chin nhanh chng nhm t lit ha v qun s v nhanh chng chim lnh u no, th ca i phng. ng thi p dng chin tranh tm l, trong c nhng th on khng b tinh thn gy khng hong tm l t lit ha v chnh tr, x hi. Nhng chin lc, chin thut trn ca M th ngoi Vit Nam ra cho n nay cha gp i th. S d M tht bi trc Vit Nam, da theo cc tiu ch trn th c th xt n cc vn sau y: Vit Nam cng gii v chnh tr, tnh bo, tuyn truyn, v c u th v yu t nhn ha. M khng th p o c. ng l khng qun v hi qun M honh hnh trn khp vng tri v vng bin ca Vit Nam v tn dng u th ha lc ca h. Nhng ch ca qun dn Vit Nam khin hi qun M khng th gy sc p tinh thn. Khng qun v ch ca M th gp phi khc tinh l h thng phng khng tinh nhu hng u th gii ca Vit Nam m Ch tch H Ch Minh v i tng V Nguyn Gip tin liu v ch trng xy dng ngay t u. Khng qun Vit Nam khng chi li M nhng cc n v phng khng ca Vit Nam th c th ha gii khng qun ca M. Cc bit i c ng, lc lng c bit, bit kch thin chin tinh nhu ca h u b tay trc a hnh him tr ca Vit Nam, vn l mt u th ln cho lc lng du kch bn a, v thc t l du kch min Nam cn c ng v nhanh nhn hn bit kch M nhiu, nh trang b nh v thng tho ng i nc bc. M khng c cch bnh nh c min Nam, khng tiu dit c qun Gii phng, khng chim c nhng vng gii phng, v vy h khng th tp trung lc lng ln m mt cuc tng tn cng min Nam, v cng khng th m gia ban ngy v chuyn Bc tin, hay hoang ng hn: Tin vo H Ni chim ly th ca Vit Nam tn ngoi Bc. H nhiu ln em cc loi my bay oanh tc ti tn nht ra tn ph H Ni, mun gy t lit ha u no ca Vit Nam, nhng cc phi v u b nh bi phi rt lui v sau nhng tn tht nng n. V dn tc Vit khng nh nhng dn tc khc, M cng gy ti c khng b tinh thn th dn Vit cng bt khut v cm th gic hn, chng nhng khng s m cng nui giu lc lng khng chin, hi thc con em, con chu ra bng bin theo Mt Trn nh gic. Vit Nam khng ch nh bng qun i nh nhng i th khc ca M. Vit Nam tin hnh chin lc chin tranh nhn dn v kt hp nhun nhuyn khn kho vi chin thut du kch. nh trn c 3 mt trn: Chnh tr, qun s, ngoi giao. Vi phng chm tn cng 2 chn, 3 mi, 3 vng. Hai chn: Chnh tr v qun s. Ba mi gip cng: Chnh tr, qun s, binh vn. Ba vng chin lc: Nng thn, thnh th, min ni. 1. Nguyn nhn su xa Qun i M thng khp th gii m ch thua trn t Vit chnh l v ngi Vit c mt nn vn ha cn bn vng chc lu i, c bit l vn ha gi nc. Vn ha, t tng ny c hun t t lng yu nc truyn thng ca dn Vit truyn li t ngn xa. Qun M khng hn thua v khng thin chin bng, khng dng cm bng, khng trung thnh bng. Cng khng thua v du kch Vit Nam, hay thua v cc khu rng nhit i ng Dng, hay v rui mui cn trng, v kh hu nhit i khc nghit d gy bnh tt cho ngi ngoi. M thua Vit Nam v dn tc Vit Nam c mt cn bn gc r, ci ngun vn ha vng bn v iu ny to ra mt ch st thp cho tng ngi lnh v ngi dn chng qun xm lc. y l nhng ch st m khng mt chng trnh tm l chin no c th h gc ni. Mt s hc gi, nh nghin cu lu nay tin rng ngi Vit thng M l v kh hu, phong th, v du kch ti ba, v cc chin s bit ng liu lnh khng s cht, v tng gii, v lnh o ti c, v thin ti lnh o chnh tr ca ch tch H Ch Minh, v thin ti ch o qun s ca i tng V Nguyn Gip. u khng ng hon ton. Vit Nam thng M v bit vn dng lng yu nc ca i khi dn tc, s dng v kh yu nc chng li qun xm lc M. V kh yu nc c c chnh l t vn ha gi nc gi lng su xa t ngn xa, sau ngn nm dng nc v gi nc, t mt ch o dn tc su sc t ci ngun gc r n su vo tim c tng ngi con t Vit. l bn sc dn tc Vit Nam, mt nn vn ha ch o c bn gc r vn mnh m, vng chc t ngn xa. Bc H c kt vn ha thnh cu danh ngn: Cc vua Hng c cng dng nc, bc chu ta phi cng nhau gi ly nc Trong i Hi ng ln th 2, ch tch H Ch Minh ni k hn: Dn ta c mt lng nng nn yu nc. l mt truyn thng qu bu ca ta. T xa n nay, mi khi T quc b xm lng, th tinh thn y li si ni, n kt thnh mt ln sng v cng mnh m, to ln, n lt qua mi s nguy him, kh khn, n nhn chm tt c l bn nc v l cp nc. Nhng chic bnh nui qun ngha chin thng T mt t nc b cc qun i thc dn xm chim, t mt dn tc b n l, Vit Nam ginh li hon ton nn c lp dn tc mt cch trn vn sau gn bao nhiu th k chin tranh, mt nc, chia ct, b mt gn na lnh th, v tr thnh mt quc gia hon ton c lp, thng nht, c y ch quyn c quc t tha nhn, trong mt vn hi ha bnh yn n v pht trin lu di. Vi ma xun ton thng nm 1975, t nc Vit Nam v c bn sch bng qun xm lc, dn tc Vit Nam hon ton thot khi ch h thc dn c v mi, lnh li ni au chia ct, gii phng hon ton min Nam Vit Nam. S kin ny va nh du mt mc son sng chi trong lch s hng ngn nm dng nc v gi nc ca ngi Vit Nam, va c ngha quc t quan trng. Thng li ca cuc khng chin chng M ca Vit Nam gp phn chn ng ln sng chin tranh xm lc v vo cng cuc gi gn ha bnh th gii. M xm lc Vit Nam, gy xo trn ha bnh th gii. Vi tht bi Vit Nam, ch ngha quc M phi li mt bc ln v chin lc, phi thay i phng thc bnh trng quc t v b ch th gii trnh mt Vit Nam th hai. Do tht bi ca M Vit Nam, ha bnh chung trn th gii c bo m. Sau cuc chin tranh ca M Vit Nam, th gii ny khng cn chng kin nhng cuc chin tranh ln na, v cc cuc chin tranh nh th khng cn xy ra thng xuyn nh trc. i vi thi i, dn tc Vit Nam l dn tc thuc a u tin nh bi ch h v cuc chin tranh ti chim thuc a ca Php, gp phn quan trng cng vi phong tro cch mng v sn v gii phng dn tc trn th gii gy thoi tro cho ch ngha thc dn c, nh sp h thng thuc a kiu c, c bit vi biu tng in Bin Ph lng danh. Vi chin cng thng M, Vit Nam hon ton kt liu mi hnh thc xm lc ca ch ngha thc dn c (trc tip ko qun vo xm lc, ch huy, qun l), m u vic nh bi ch ngha thc dn mi. Vi chin tch ny, nhn dn Vit Nam cng gp phn lm chuyn bin tng quan lc lng gia phe diu hu hiu chin v pha yu chung ha bnh Hoa K ni ring v trn th gii ni chung. Sng 30/4/1975, nhng ngi lnh M cui cng phi ri khi Vit Nam. Ln u tin sau hn 100 nm, Vit Nam c khng cn bng dng qun gic xm lc trn lnh th mnh. Hn 3 ting sau l s sp ng nhin ca ngy quyn. Thng li ny l kt qua ca i khi dn tc trong cuc u tr, u lc quyt lit v lu di gia dn tc Vit Nam v quc M. Qun i M ghi thm tn mnh vo danh sch nhng bi binh b Vit Nam nh bi trong lch s. i tng V Nguyn Gip nhn nh: in Bin Ph v Ma xun ton thng 1975 l nhng im hn lch s dnh cho nhng cuc chin tranh xm lc 1. Gii phng hon ton min Nam Mt thuc a kiu mi, mt x hi thc dn mi th ng nhin cn phi gii phng khi tay gic xm lc. Nhng bn thn x hi trong vng tm chim min Nam Vit Nam cn c nhng cn bnh trm kha, a n nhu cu cn phi c gii phng, khng th khng gii phng. X hi trong nhng vng tm chim, v vn ha th mo m, thc lon, Ty ha, M ha. i sng tinh thn lch lc, o c bng hoi, nhng ph n n mc h hang ng ng cho mi lnh M l nhng hnh nh thng thy trn ng ph Si Gn, nht l v m. Thng xuyn c nhng c gi tr nhy sng t t v tnh v v nhiu nguyn nhn khc nhau. Bo ch t nhn r tin trn tri v cng khai xc phm phm gi nhng nhn vt cng chng cu khch. Truyn khiu dm c xut bn bn cng khai y cc nh sch. Vn kin ca B Ngoi giao Vit Nam c gii mt S tht v quan h Vit Nam Trung Quc 30 nm qua, do nh xut bn S Tht pht hnh nm 1979, c tnh: Ngoi cc nn nhn b thng vong, d tt, di chng t cuc chin, nn nhn cht c ha hc, ngi M cn li mt nn kinh t t lit, trn 3 triu ngi tht nghip, gn 1 triu tr m ci, khong 600 ngn gi mi dm, trn 1 triu bnh nhn nghin ma ty. l hu qu ca mt thi k ngoi thuc lu di v bun lu ma ty gn 20 nm t Dim Nhu v Trn L Xun cho n Thiu K v Nguyn Th L, cng nh gia nh ca h. Ma ty c by bn cng khai ngoi ch gia ban ngy, nht l Ch Ln. Tin s ngnh s hc ng Nam Alfred W. McCoy l mt s gia c tn tui, ng vit cng tc gi Cathleen B. Read trong sch The Politics of Heroin in Southeast Asia (Nn chnh tr ma ty ng Nam ), do Harper amp Row xut bn nm 1972, v tnh trng bun lu ma ty v s giao dch gia bn ti phm hnh s, bn mafia quc t ng Nam , tm lc nh sau: Ng nh Nhu quyt nh ti lp vic bun bn ma ty ly tin. D a phn cc tim ht Si Gn ng ca 3 nm ri, hng ngn con nghin ngi Trung Hoa v ngi Vit Nam vn cn thm mun c ht tr li. ng Nhu cho ngi tip xc vi nhng ngi cm u ca cc t chc c th lc ca ngi Hoa Ch Ln m li cc tim ht v thit lp mt h thng phn phi ma ty nhp cng lu cho h s dng. Ch trong vng c my thng, hng trm tim ht ma ty ny hot ng tr li, v 5 nm sau, mt phng vin ca tun bo Time c lng Ch Ln c n khong 2.500 c s ht ma ty hot ng cng khai. c th cung ng thuc phin y cho khch hng tiu th, Ng nh Nhu thit lp hai h thng ng bay kh hi t vng sn xut thuc phin sng Lo v min Nam Vit Nam. H thng ng bay chnh l thu cc phi c nh ca Hng khng Lo, giao cho trm ti phm quc t Bonaventure Rock Francisci ph trch. Francisci trc tip ni chuyn v thng lng vi Ng nh Nhu. Theo trung t Lucien Conein, mt cu vin chc cao cp CIA Si Gn, mi quan h m m gia Ng nh Nhu v Francisci v dch v bt hp php ny khi u vo nm 1958. Sau khi Nhu bo m an ton cho vic em thuc phin v Si Gn, Francisci dng on my bay Beechtcrafts hai ng c vn chuyn mn hng ny v min Nam Vit Nam hng ngy. Ngoi ra, Ng nh Nhu cn phi nhn vin tnh bo di quyn bc s Trn Kim Tuyn n Lo vi nhim v l vn chuyn thuc phin sng v Si Gn bng phi c qun s ca khng qun Si Gn. Tuy nhin, nhiu ngi trong ni b cho rng bc s Trn Kim Tuyn, ngi ng u t chc mt v c danh xng tr hnh S Nghin cu Chnh tr X hi, do CIA ti tr, mi tht s l nhn vt ch cht ca k hoch lm n bt chnh ny. CIA cng l mt ng trm ma ty. CIA tng giao dch ma ty vi Trung Hoa Quc Dn ng Trung Quc, v gip my bay cho Tng Gii Thch vn chuyn v giao dch thuc phin Myanma v Thi Lan. Trong chin tranh Afghanistan (1979-1989), CIA gip lnh t Hi gio Gulbuddin Hekmatyar, mt ngi chng Lin X, vn chuyn v giao dch ma ty. Ngy 13/4/1989, bn bo co ca Hi ng Kerry, do Thng ngh s John Kerry (tng l ng c vin Tng thng, hin l B trng ngoi giao), kt lun rng CIA dng ngun thu nhp t ma ty chi tiu cho lc lng c nhim Contra. Nh ngoi giao ngi Canada, Gs. Peter Dale Scott cho bit Guadalajara Cartel l ng dy bun lu ma ty mnh nht u thp nin 1980, chng hot ng thoi mi phn ln nh s bo k ca c quan DFS, l mt c quan ngoi vi ca CIA do Miguel Nazar Haro ph trch. Vicente Zambada Niebla, con trai ca Ismael Zambada Garca, l mt trong nhng tay trm ma ty ln nht Mexico, sau khi b bt khai vi cc lut s ca hn rng hn v cc cng s c cc nhn vin ngi M cung cp giy php c bit vn chuyn ma ty qua li bin gii hai nc, i ly cc tin tc tnh bo ni b v cuc chin ma ty quy m ln ang din ra Mexico. Ngoi ra CIA cn nhng tay vo vic gip giao dch hoc trc tip giao dch ma ty Panama sau khi gn 3 vn qun M tn cng nc ny vo nm 1989. CIA cn tng c mt thi gian di dng ma ty chiu d lc lng V binh Quc gia Venezuela i ly cc thng tin tnh bo. Vic ny n nm 1996 mi c a ra cng lun. Mt qun bar Si Gn di thi M (1969). Nm 1969 l thi im qun M trn ngp min Nam Vit Nam ng o nht, ln n hn 55 vn qun. Trong nm ny binh lnh M Si Gn n xi khong 30 triu USD mi thng (tng ng 200 triu USD ngy nay). Ngoi cc vin tr kinh t di do th khon tin khng l ny cng gp phn lm thay i b mt ca Hn ngc Vin ng, to ra v bc ho nhong phn vinh gi to. Hai tc gi Bradley S. O Leary v Edward Lee trong sch The Deaths of the Cold War Kings: The Assassinations of Diem and JFK (Ci cht ca nhng ng vua Chin tranh lnh: V m st Dim v John F. Kennedy), do Cemetery Dance xut bn nm 1999, cho bit nh sau: Nm 1958, khi Dim-Nhu ti lp h thng lu thng thuc phin v Si Gn, Bonaventure Francisci kh c th hoan h hn v n lm sng li ngh c ca ng ta l vn chuyn thuc phin t gc sn xut Lo i thng v min Nam Vit Nam bng mt phi i my may ring. Sau , Francisci d tnh s kim c nhiu tin hn t vic bn thuc phin trc tip cho hng trm ht v hng chc ngn bnh nhn nghin ma ty Si Gn. Trong khi vic sn xut thuc phin cc ni khc trn th gii, c bit l Mexico v Th Nh K, ngy cng phc tp v kh khn. Tnh hnh ny ch lm li thm cho Guerini bi v n gia tng th phn ma ty ca ng ta. Sau Francisci v Nhu thc hin mt hp ng phn phi c bn. Francisci s vn chuyn thuc phin n Si Gn cho cc ht ca Nhu nhng hn cn ch nhiu thuc phin cho cc im th d Si Gn. Ti y, thuc phin s c my bay vn ti ch sang cc xng ch bin Marseille. Ti Marseille, thuc phin s c ch bin thnh bch phin c cht lng cao bn cho cc trm ma ty M nh Santos Trafficante, Carlos Marcello, v Sam Giancana. V cn bn, cc tp on bun lu ma ty, mafia M, v ngy quyn Ng nh Dim bin thnh cc i tc lm n ca nhau trong mng li ma ty ton cu. Tin t chy vo ti cc bn lin quan. Trong bi ph bnh Mt B n Cn Tit L Trong Chuyn Bc T Min Nam Nm 1975 ca tc gi Trn Vit i Hng, mt cu s quan ngy, bn thn ca tng ngy Nguyn Chnh Thi, ph phn gay gt: Trong thi Chin tranh Vit Nam, bo ch M phanh phui l Thiu cng vi n em l Trung tng ng vn Quang, bun bn Bch phin lm giu. Th trm ma ty nh Thiu th lm g m c chuyn yu nc thng dn. Gp thi lon lc, lm cai thu chng Cng, Thiu ch c mt vic duy nht l v vt cho y ti tham m thi. n khi quc gia hng vong th li ngay ra bn cht ti tin hn nht, ng l c chy nh mi li mt chut Nguyn vn Thiu. Ph tng thng Nguyn cao K cng chng c g kh hn, trong cun hi k Vit Nam mu la qu hng ti, cu thiu tng Mu ch ra rng ng K v b ch rut l Nguyn th L bun lu thuc phin t Lo v bn. ng l hai gng mt cai thu chng Cng do M dng ln l Nguyn vn Thiu v Nguyn cao K chng c tay no sng sa, ton l th bun lu ma ty. Phi i ti nhng ngy cui thng 4/1975 mi thy r t cch hn km ca hai tay ny. B qun leo phi c m chy khng mt cht lim s v danh d ca ngi lnh o. Ngoi s t lit v t nn bun lu ma ty, x hi trong nhng vng tm chim cn b t lit bi li sng sa a v i try. Khong 6 triu ngi M v gn 60 vn qun vin chinh M trong vng tm chim, to ra cc nhu cu v vn ha tiu dng mi. gip vui cho qun M, M-Thiu cho m ca hng lot phng tm hi, hp m, nht l mi dm, nhan nhn khp Si Gn, c bit l xung quanh cc c x ca ngi M. Th trng mi dm Si Gn trc nm 1975 c ngi dn quen ming gi l ch heo, c M-Thiu cng khai ha v hp php ha. Nm 1966, sau khi t Si Gn v M, thng ngh s William Fulbright nhn xt: M bin Si Gn thnh mt mi dm. Li sng i try, thc lon, khng ch l hu qu ca s c mt ca hng chc vn lnh vin chinh nc ngoi trong ti nhiu la M, m theo mt s ngi, n cn nm trong ch trng ngm nhm i try ha thanh nin min Nam, lm cho gii tr qun i hon cnh t nc ang b xm lc, khng mng ti ngha v i vi dn tc. T xut hin Si Gn mt dng vn hc khiu dm trong cc tc gi chuyn khai thc th hiu thp hn ca ngi c, cao phn con hn phn ngi, cng khai c v cho nhng li sng bnh hon, bin thi. Bn cnh nhng phim con heo (cc danh t ch heo, phim heo ny u c ngun gc t y) bn cng khai ngoi ph, bo chuyn in hnh ph n kha thn (Playboy, Penthouse, Nude.) by bn cng khai trn va h cc ng L Li, Cng L. ngay trung tm thnh ph, l nhng tiu thuyt ngi ln ca nhng chuyn gia vit truyn khiu dm nh Chu T, L Xuyn, Mai Tho, Dng Nghim Mu, Thy V. Nhng vn ni trn gy ra nhng hu qu nghim trng trong i sng vn ha tinh thn ca ngi dn. S sa a, try lc trong x hi gy ra nhiu thm cnh gia nh v hnh phc v, nhiu cu chuyn bi t thng tm. Qua cc bo hng ngy, khng ngy no l khng c nhng v n mng v tnh, nhng v t t, nhy lu, nhy sng, m chm, bn git ln nhau v ginh nhau mt ngi p, k c trong qun i cc chc v cao nht (mt v d l ph tng thng Nguyn Cao K thi , do ni ting vi thi ngang ngc cha sng cp b nh ca n em nn b mi ngi gi l K Cao Bi). Tin s James Carter, gio s s hc ti i hc Drew (M), trong sch Inventing Vietnam: The United States and State Building, 1954-1968 (dch : Qu trnh pht minh Nam Vit Nam: Hoa K v qu trnh xy dng Nh nc VNCH, 1954-1968), do NXB i hc Cambridge (Anh) pht hnh nm 2008, cho bit: Chin tranh cng lm 100.000 thng dn thng vong mi nm. Dch bnh tng vt dch t tng t hng trm ln n 20.000 v. Khong t 30.000 n 50.000 ngi ct chn tay ch c lp chn gi. V chnh ph Si Gn ch dnh cha y 1 ngn sch cho dch v y t. C l t nhng hin thc trn m s gia Stanley I. Kutler trong Encyclopedia of The Vietnam War (Bch khoa th Chin tranh Vit Nam) do Simon amp Schuster McMillan xut bn nm 1996, y l cun sch vit theo quan im v tuyn truyn chnh thc, chnh thng v cng khai ca chnh ph M, phi vit v x hi di thi M-Thiu nh sau: i vi hu ht ngi dn trong cc thnh ph, i sng cng ngy cng tr nn kh khn. Vo nm 1972, c vo khong 800 ngn tr em m ci lang thang trn cc va h trong cc ng ph Si Gn v mt s thnh ph khc, sng bng ngh n my, nh giy, ra xe, mc ti v dn khch lng chi v cho chnh ch gi v m ca chng. C vo khong 500 ngn gi mi dm v gi bn ba, trong c nhiu ngi l b v ca anh em qun nhn trong qun i Nam Vit Nam. H phi lm ci vic nhc ny ph cp ng lng cht i ca ng chng khng nui cho mt ngi. Ngoi ra, li cn c khong 2 n 3 triu ngi, trong c nhng ngi gi c hay thng ph binh ca qun i Nam Vit Nam khng th no tm c cng n vic lm. Vo nm 1974, tnh trng i lan rng ra nhiu ni min Nam. Theo cuc thm d ca anh em sinh vin Ca-t th ngay trong khu vc giu c nht trong thnh ph Sign, ch c 1/5 tng s gia nh c n, mt na tng s gia nh cho l c th lo c mi ngy mt ba cm v mt ba cho bng th go r tin nht. Cc gia nh cn li u i. i v tht nghip a n ti c, t t v biu tnh trong khp cc vng do chnh quyn Nam Vit Nam qun l. Banner qung co i nhc hi xun vng 4 chin thut Si Gn (1971). Tm li, min Nam c gii phng khi nhng g Trc ht l khi s chim ng ca qun i M, s thao tng, lng on, nh hng ca gic ngoi xm, ch h thc dn mi, v cc ti c chin tranh. Min Nam khng cn bng gic, khng cn ting bom n, khng cn nhng ngy m vng vy trong nhng nh t ln c gi l p chin lc, khng cn nhng ngy m b cn b qut, khng cn nhng trn cn, rung b, khng b trng, tn st, hy dit hng lot v nhng ti c chin tranh to ln m nhiu ngi coi l nhng ti c dit chng, chng nhn loi. Khng cn nhng thm cnh git ngi t nh, thm st, ba sch (ph sch, git sch, t sch). Khng cn nhng cnh ph n, tr con b hip ri git. Khng cn nhng cnh nhng b c, ng lo b la xung mng ri x sng. Khng cn nhng tn gic gi th cp ca ngi Vit yu nc khoe khoang trc ng knh. Khng cn nhng o lut git ngi, l my chm khp ni. Khng cn bn mt v Phng Hong hng ngy hng gi lng sc bt cc, th tiu. Khng cn nhng tn lnh gic khng coi ngi Vit l loi ngi nh s quan M Celina Dunlop t bch trn knh BBC Anh ng thng 3 nm 2008: Phn ln trong nhm chng ti khng coi ngi Vit l loi ngi. Khng cn nhng thm kch hnh h, tra tn, ct b cc b phn c th ph n, tr em. Khng cn ai b y ra Cn o, Ph Quc, b nht trong nhng chung b, chung cp. Bom n v cht c ha hc khng cn ri ln trn t Vit, ngi Vit. Khng cn nhng bi kch lnh M i i bt cng, nh p, git chc, di bom nhm ln mt b phn lnh ngy, s quan ngy, git tng thng ngy. Khng cn nhng ln ngi M th nghim v la lnh ngy i vo t cht. Khng cn cnh tng lnh M hm hip, bt lm n l tnh dc v con v ngi thn ca lnh ngy. Khng cn cnh nhng c gi Si Gn phn son k lng vi nhng chic vy khng th ngn hn ng y ng cng khai gia ban ngy cho mi lnh M. Khng cn cnh nhng cn c qun s nc ngoi y km gai mc ln nh nm, gn 100 vn qun vin chinh t tung t tc, mun lm g th lm, khng coi ai ra g, cp hip git khp ni, xm hi ch p ln quyn con ngi. Khng cn nhng phn i tri ni ca gn na triu con lai v c nhi ca gn 6 triu ngi M, khin sau ny hnh thnh mt din xut cnh cha tng c trn th gii l din con lai. Nhiu tr em con lai M c lnh M a v Hoa K trong nhng ngy cui thng 4 nm 1975 Nng thn v th min Nam cng khng cn nhng ln biu tnh b n p d man bng di cui, lu n cay, roi in, sng n. Nhng sn trng min Nam khng cn mu, khng cn nhng ngi dn, thanh nin, sinh vin min Nam ng xung trc qun i M v cnh st ngy. Tm li l khng cn hng trm cuc thm st min Nam Vit Nam, khng cn hng ngn ti c ca qun xm lc. Khng cn nhng mnh i au kh, trong c c lnh ngy v ngi thn ca h. Khng cn cnh ngi M honh hnh khp min Nam, mun git ai th git, t ph n tr em c gi cho n tng thng. 2. Thng nht t nc K t thi Nam Bc triu, ri Trnh Nguyn phn tranh, t nc Vit Nam cha bao gi c c s thng nht tht s v lu di. Trong thi Nguyn sau ny cng xy ra cuc ni dy quy m ln ca tng L Vn Khi nh chim Nam K lc tnh rng r hai nm, bin Nam K lc tnh tr thnh lnh a ring ca ng ta v ly khai vi triu Nguyn. Quanh l hng lot cuc khi ngha nng dn khc chng nh Nguyn, nhiu a bn tr thnh ni ct c ly khai ca cc th lc th ho a phng, xng hng mt ci. Khi thc dn Php cp nc ta, h chia i Nam ra 3 k, 3 x ring l (Nam K Cochinchine, Trung K Annam, Bc K Tonkin) vi 3 ch cai tr khc bit, phc v cho chnh sch chia tr, dng ngi Vit tr ngi Vit. V danh ngha nh nc, th Nam K l ni m ngi Php coi l x thuc a ca h t hip c nhng 3 tnh Nam K ca T c, Phan Thanh Gin, Lm Duy Hip, v sau h hnh qun chim thm 3 tnh vi l do nh Nguyn khng tn trng hip nh ha bnh k, dung tng ngha qun. Cn Bc K v Trung K, v danh ngha, c ngi Php gi l x bo h cho mt vng triu c lp ca An Nam. Nh vy, di thi Php thuc, nc Vit va b chia 2, va b chia 3. Chia 2 v danh ngha nh nc. Chia 3 v ch cai tr. Cch mng thng Tm thnh cng, nc Vit Nam phc hi nn c lp sau gn 100 nm Php thuc v my nm b qun Nht xm lc. Chnh ph Vit Nam tuyn b c lp v thng nht, xa b ch Bc-Trung-Nam ca thc dn v pht xt. Tuy nhin, sau qun Tu Tng ko vo min Bc, lin qun Anh Php ko vo Nam, sau thc dn Php quay li ti chim thuc a, i nghip thng nht t nc b cc th lc y tham vng t nc ngoi ngn tr. Qun dn Vit Nam trn c nc phi bc vo cuc chin tranh khc lit chng qun Php xm lc. Sau khi hip nh Genve 1954 c k kt, i nghip thng nht T quc li phi ch hai nm. Nhng M, vn trong chin tranh Php Vit chnh l k ng sau ym tr thc dn Php, t hu trng nhy ra pha trc sn khu, tng bc ht cng Php ra khi v i chnh tr min Nam Vit Nam. Cu Hin Lng bc qua sng Bn Hi xa v nay M-ngy ph nhn hip nh Genve v ng Dng v dng bo lc ngn cn vic thi hnh hip nh, vi chia ct t nc, canh gi sng Bn Hi, ngn cu Hin Lng v tuyn 17, chia ct khng cho min Nam v min Bc gp nhau, gy kh khn mt cch c h thng cho vic giao lu, qua li, lin lc Bc-Nam. M-ngy chia ct khng cho nhn dn hai min lin h. H chia ct, gom dn, n p, b t, bn git, khng cho lnh o min Bc vo min Nam, khng cho ng b min Nam lin h ra Bc. H xy dng mt lot n bt cnh st ri dc b Nam sng Bn Hi, ko di t Ca Tng n Hi C vi i qun thm bo, mt v nhm km kp, ngn cn mi s quan h, qua li ca ngi dn i b. Bit bao nhiu ni kh, ni nh nhung ray rt ngi thn m ngi dn i b Hin Lng Bn Hi quanh v tuyn 17 phi chu ng. Nhiu gia nh ly tn, chng Bc, v Nam. Nhng ni nh, ni nim ny cn c phn nh qua ngh thut. c nhiu th vn, thi ca ni ln ni au chia ct, nh Bn ven b Hin Lng, chiu nay ra ng trng v. i mt m tnh qu. mt m tnh qu. (bi ht Cu h bn b Hin Lng nhc s Hong Hip), Cch nhau ch mt mi cho M i trm ni vn o n y. (nh th Thanh Hi), hay Cch mt dng sng m thng y nh Cch mt nhp cu m duyn n cch xa. (dn gian). Vo giai on 1954-1964, i b Bn Hi c pht thanh ln mt ging ca ngt ngo, m p ca NSND Chu Loan vi nhng bi th, bi h do b th hin rt truyn cm: Chim xa rng cn thng cy nh ci Thip xa chng ngy i m trng Trong n chng c nh thip khng Ngoi ny thip vn ch mong chng v. B i min Nam ri b qu hng, rung vn, tm bit ngi thn tp kt ra Bc theo hip nh Genve 1954. C th thy gn nh tt c nhng ngi sp tm bit nhau hnh trn khng c ngi no bun b, ai ny u cho rng ch tm thi xa nhau trong 2 nm, ti nm 1956 t nc thng nht h s v nh. Khng ai ng cuc chia ly 2 nm tr thnh cuc chia ly 21 nm . Trong phong tro u tranh ca ng b v ngi dn min Nam i tng tuyn c thng nht t nc theo hip nh Genve 1954, vi chia ct lu di Vit Nam, M-ngy gy ra mt cuc chin mu sc: Gia cu Hin Lng c mt vch trng k ngang, rng 1cm c dng lm ranh gii. Lnh ngy ch ng sn mt na cu pha nam thnh mu xanh, Vit Nam Dn ch Cng ha lin sn tip mu xanh mt na cu cn li. Sau lnh ngy li chuyn sang mu nu th Vit Nam Dn ch Cng ha cng sn li mu nu. C nh th, cu Hin Lng lun thay i mu sc, h lnh ngy sn mt mu khc i to ra hai mu khc bit th ngay lp tc Qun i Nhn dn Vit Nam lin sn li cho ging. Hnh ng sn mu cu l mt hnh thc u tranh chnh tr nhm ni ln kht vng thng nht ca dn tc Vit Nam i vi ngi M v nhn dn th gii. T , vi tinh thn Cc vua Hng c cng dng nc, bc chu ta phi cng nhau gi ly nc. v Nc Vit Nam l mt, dn tc Vit Nam l mt, sng c th cn, ni c th mn, song chn l y khng bao gi thay i. ca Bc H, nhng con chu ca Bc tip ni cuc khng chin chng Php, c gng mt ln na thc hin cuc trng chinh gian kh, ko di hn 20 nm, nh ui xm lng v thng nht nc nh. Cui cng vo nm 1975, cy cu chung mt mu xanh thng nht. Ngy nay, b Nam sng Bn Hi c mt tng i vi tn gi: Kht vng thng nht non sng. Tng i c hnh dng ca mt thiu ph ang ng b Nam sng Bn Hi nhn v pha Bc tng nh nhng ngy thng au thng khi h khng th vt sng gp chng con v gia nh. Tri qua bao nhiu gian kh, i nghip thng nht T quc ca dn tc Vit Nam cui cng cng hon thnh vo ngy 30 thng 4 nm 1975. Chin dch H Ch Minh lch s dn n kt qu chm dt s chia ct t nc ca ngoi bang, a n vic hon ton thng nht Vit Nam v hnh chnh, x hi, a l, dn c. Thng nht y l thng nht tt c: Thng nht vng gii phng v vng tm chim min Nam, xa i cc mnh da bo, thng nht Bc B v Nam B, thng nht ba min Bc-Trung-Nam, thng nht ton b lnh th. V phng din php l quc t, th nm 1976 hp Quc hi l thng nht Vit Nam Dn ch Cng ha v Chnh ph cch mng lm thi Cng ha min Nam Vit Nam thnh 1 quc gia: Nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam. Ti liu tham kho H Ch Minh ton tp Ch tch H Ch Minh Nh xut bn Chnh tr quc gia (2000) Hi c: Tng hnh dinh trong ma xun ton thng i tng V Nguyn Gip Nh xut bn Chnh tr quc gia (2000) Ch tch H Ch Minh ni v ti c chin tranh xm lc Nguyn Quc Hng Bo tng Chng tch Chin tranh amp Nh xut bn Tr (2003) i tng Tng T lnh V Nguyn Gip vi s hc Vit Nam Go s Phan Huy L, Nh nghin cu s hc Dng Trung Quc, Trn Xun Thanh Nh xut bn Chnh tr quc gia (2010) Lch s Khng chin chng M cu nc 1954-1975 (tp 1-8) Trung tng Gio s Hong Phng, Thng t Nguyn Vn Minh, i t Hong Dng, i t Trn Bi, i t Xun Huy, i t Tin s H Khang, Trung t Nguyn Huy Thc, Trung t Nguyn Xun Nng, Trung tng Nguyn nh c, Thng t Ng Vn Bnh, Thng t Trn Tin Hot, i t Tin s Trnh Vng Hng, Trung y L Quang Lng, i t Nguyn Nh Minh, i y Nguyn Vn Quyn, Thiu tng Tin s Phm Vn Thch Nh xut bn Chnh tr quc gia (1995-2008) Qun v dn min Nam u tranh phng chng v kh ha hc ca M trong nhng nm 1961-1972 Tin s Nguyn c Ha Bo tng Chng tch Chin tranh xut bn (2009) Cuc ng khi k diu min Nam Vit Nam 1959-1960 Nh nghin cu lch s qun s i t L Hng Lnh Nh xut bn Nng (2006) Cuc khng chin chng M cu nc ca nhn dn Bn Tre Thiu t V Bnh, i y Phm Hoi Bo, Thng y Phm Ngc Tun B ch huy qun s tnh Bn Tre xut bn (1985) Mu Thn 1968, cuc i chin lch s Nguyn Phng Tn, L Ngc T Nh xut bn Lao ng (2008) 5 ng mn H Ch Minh ng Phong Nh xut bn Tri Thc amp Phng Nam Books (2008) B Tham mu Hi qun Bin nin s kin (1959-2004) Nguyn Vn u, Dng Tho, ng Vn Ti Nh xut bn Qun i Nhn dn (2004) Lch s Si Gn Ch Ln Gia nh khng chin (1945-1975) Trn Hi Phng, Lu Phng Thanh, H Sn i, Trn Phn Chn Nh xut bn Thnh ph H Ch Minh (1994) Khu VIII Trung Nam B khng chin chng M cu nc (1954-1975) Nguyn Minh ng, Nguyn Vn Triu, L Minh c, Phm Vn Kim, Cao Vn Su, ng Vn T, Nguyn Xun An Nh xut bn Chnh tr quc gia (2001) Khu VI khng chin chng M cu nc 1954-1975 i t Trn Dng, i t V c Nhi, Thiu t Nguyn c Tn Nh xut bn Chnh tr quc gia (2002) Bi tham lun ca i tng V Nguyn Gip trong hi tho khoa hc i thng ma Xun 1975 Bn lnh v tr tu Vit Nam do B Quc phng, Thnh y Thnh ph H Ch Minh, Ban T tng Vn ha Trung ng t chc ngy 14 v 15/4/2005, ghi li trn Tp ch Xa amp Nay s 234 (2005) Phim ti liu ng khi Bn tre o din L Phong Lan Cng ty TNHH Truyn thng ng i sn xut amp i Truyn hnh Vit Nam sn xut v pht hnh (2009) Phim ti liu Lc lng v trang Thnh ph H Ch Minh anh hng o din H Minh c B t lnh Thnh ph H Ch Minh, Hng phim Truyn Hnh Thnh ph H Ch Minh amp i Truyn hnh Thnh ph H Ch Minh sn xut v pht hnh (2011) Phim ti liu Ni huyn thoi bt u o din Thanh Lan Trung tm phim ti liu phng s i truyn hnh Vit Nam amp i truyn hnh Vit Nam sn xut v pht hnh (2012) Phim ti liu Mu Thn 1968 o din L Phong Lan Hng phim truyn hnh Bn Sc Vit amp i Truyn hnh Vit Nam sn xut v pht hnh (2012) Hoa K v quc t: General Vo Nguyen Giap and the Mysterious Evolution of the Plan for the 1968 Tet Offensive (Tng V Nguyn Gip v tin trnh b mt ca k hoch Tt Mu Thn 1968) Nh s hc, Vit Nam hc Merle L. Pribbenow II Vietnam study department i hc California xut bn (2008) Cuc chin di ngy gia nc M v Vit Nam 1950-1975 George C. Herring (Phm Ngc Thch dch) Nh xut bn Cng an Nhn dn (2004) Lyndon Johnsons War: The Road to Stalemate (Cuc chin ca Lyndon Johnson: ng i n b tc) Gio s Larry Berman W. W. Norton amp Company (1991) The White House Years (Nhng nm thng Nh Trng) Cu ngoi trng Henry Kissinger Simon amp Schuster (2011) A Soldier Reports (Tng trnh ca mt qun nhn) i tng William Westmoreland Doubleday (1976) Kill Anything That Moves: U. S. War Crimes And Atrocities In Vietnam, 1965-1973 (Git bt c vt g chuyn ng: Ti c chin tranh hung bo ca M Vit Nam) Nh s hc kim nh bo Nick Turse Nh xut bn i hc Columbia (2005) The United States and Biological Warfare: Secrets from the Early Cold War and Korea (Hoa K v Chin tranh ha hc: B mt t u Chin tranh lnh v Triu Tin) Stephen Endicott, Edward Hagermann Nh xut bn i hc Indiana (1998) The War Behind Me: Vietnam Veterans Confront the Truth About U. S. War Crimes (Cuc chin sau lng ti: Cu binh Chin tranh Vit Nam cht vn s tht v ti c chin tranh Hoa K) Deborah Nelson Basic Books (2008) America in Vietnam: a documentary history (Hoa K Vit Nam: mt ti liu lch s) William Appleman Williams, Lloyd C. Gardner, Walter LaFeber W. W. Norton amp Company (1989) Dictionary of the Vietnam War (T in thut ng v Chin tranh Vit Nam) nh s hc James Olson, Greenwood Press (1988) Crimes of War: What the Public Should Know (Ti c chin tranh: Nhng g cng chng nn bit) Lewis M. Simmons Roy Gutman xut bn (1999) Guide to the Vietnam War (Hng dn kin thc c bn Chin tranh Vit Nam) David L. Anderson Nh xut bn Columbia (2004) Nhng b mt v Chin tranh Vit Nam Tin s Daniel Ellsberg (Tnh H, Kiu Oanh dch) Nh xut bn Cng an Nhn dn (2006) S la di ho nhong Nh bo Neil Sheehan (on Don dch) Nh xut bn Cng an Nhn dn (2003) 40 ngy sng vi i phng Richard Dudman (Trn Ngc Chu, Dng Thy dch) Nh xut bn Tr (2005) Nhng g ti thy Vit Nam Alain Wasmes (Nguyn Huy Cu dch) Nh xut bn Cng an Nhn dn (2004) Nhn li qu kh: Tn thm kch v nhng bi hc v Vit Nam Cu B trng quc phng Hoa K Robert McNamara (H Chnh Hnh, Huy Bnh, Thu Thy, Minh Nga dch) Nh xut bn Chnh tr quc gia (1995) The Palace File (H s mt Dinh c Lp) Nguyn Tin Hng Harper amp Row Publishers (1986) The Vietnam War in American memory: veterans, memorials, and the politics of healing (Chin tranh Vit Nam trong k c ngi M: cu binh, tng nim, v yu t chnh tr ca s lnh li vt thng) Patrick Hagopian Nh xut bn i hc Massachusetts (2009) Vietnam and Other American Fantasies (Vit Nam v cc o tng khc ca ngi M) Bruce Franklin Nh xut bn Massachusetts (2001) Inventing Vietnam: The United States and State Building, 1954-1968 (dch : Qu trnh pht minh Nam Vit Nam: Hoa K v qu trnh xy dng Nh nc Vit Nam Cng ha, 1954-1968) Tin s James Carter Nh xut bn i hc Cambridge (2008) Secrets: A Memoir of Vietnam and the Pentagon Papers (Mt tng nh v Vit Nam v H s Lu Nm Gc) Tin s Daniel Ellsberg Nh xut bn Viking (2002) Understanding Power: The Indispensable Chomsky (Nhn din quyn lc: Chomsky v nhng iu khng th b qua) Mitchell Schoeffel, Peter Schoeffel, John Schoeffel Nh xut bn Vintage (2003) The Vietnam War and American Culture (Chin tranh Vit Nam v vn ha M) John Carlos Rowe, Rick Berg Nh xut bn i hc Columbia (1991) Historical Dictionary of the 1970s (T in lch s ca thp nin 1970) Gio s s hc James Stuart Olson Nh xut bn Greenwood (1999) Fire in the Lake: The Vietnamese and the Americans in Vietnam (Ngn la trn sng: Ngi Vit v ngi M Vit Nam) Nh bo Frances FitzGerald Nh xut bn Back Bay Books (2002) Ngy tn ngy cha Marshal Brement (Bch Phng dch) Nh xut bn Thanh Nin (2011) Vietnam War Era: A Personal Journey (Thi k Chin tranh Vit Nam: Mt hnh trnh ring) Gio s s hc Bruce Solheim Nh xut bn i hc Nebraska (2008) Anything But the Truth: the Credibility Gap-How the News is Managed in Washington (Tt c ngoi s tht: Khong cch tin cy v cch qun l thng tin Washington) Erwin Knoll, William McGaffin G. P. Putnams Sons (1968) The United States in Vietnam: An analysis in depth of the history of Americas involvement in Vietnam (Hoa K Vit Nam: Mt phn tch chuyn su v lch s can thip ca Hoa K vo Vit Nam) Nh chnh tr hc George McTurnan Kahin, John W. Lewis Delta Books (1967) Vietnam, a History (Vit Nam, mt Lch s) Nh s hc Stanley Karnow Nh xut bn Edition King (1983) The Politics of Heroin in Southeast Asia (Nn chnh tr ma ty ng Nam ) Tin s s hc Alfred W. McCoy, Cathleen B. Read Harper amp Row (1972) The Deaths of the Cold War Kings: The Assassinations of Diem and JFK (Ci cht ca nhng ng vua Chin tranh lnh: V m st Dim v John F. Kennedy) Bradley S. O Leary, Edward Lee Cemetery Dance (1999) Encyclopedia of The Vietnam War (Bch khoa th Chin tranh Vit Nam) S gia Stanley Kutler Simon amp Schuster McMillan xut bn (1996) Encyclopedia of the Vietnam War (Bch khoa th Chin tranh Vit Nam) i t Tin s Spencer C. Tucker ABC-CLIO (2000) The secret team: The CIA and its allies in control of the United States and the world (i ng b mt: CIA v cc ng minh kim sot Hoa K v th gii) i t Fletcher Prouty Prentice-Hall (1973) Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience (Gii phu mt cuc chin tranh: Vit Nam, Hoa K, v tri nghim lch s hin i) Gabriel Kolko Pantheon Books (1985) Foreign Aid, War, and Economic Development: South Vietnam, 1955-1975 (Vin tr nc ngoi, Chin tranh, v Pht trin kinh t: Nam Vit Nam, 1955-1975) Nh kinh t hc Douglas Dacy i hc Cambridge (2005) Death Zones and Darling Spies, seven years of Vietnam War reporting (T a v cc ip vin ng yu, by nm lm phng s v Chin tranh Vit Nam) Beverly Deepe Keever Nh xut bn i hc Nebraska (2013) Kill Anything That Moves: The Real American War in Vietnam (Git bt c th g chuyn ng: Cuc chin tht s ca M Vit Nam) Nh s hc kim nh bo Nick Turse Metropolitan Books (2013) U. S. Marines in Vietnam: The Bitter End, 1973-1975 (Thy qun Lc chin Hoa K Vit Nam: S kt thc cay ng, 1973-1975) George R. Dunham Nh xut bn Thy qun Lc chin Hoa K (1990) H s SSN/0802 USMC, bn bo co After Action Report 17/4/1975 7/5/1975 Thiu t James H. Kean Cuc phng vn Trung tng Lu Chu, Chnh y Khng qun Qun khu Thnh , Trung Quc trn tp ch Khoa Hc Qun S Khng Qun (2010) Thi bo New York, pht hnh ngy 8/6/1963 Tun bo Time, pht hnh ngy 8/6/1964 Bu bo Washington, pht hnh ngy 8/6/1964 Phim ti liu Vietnam: The 10,000 Day War (Vit Nam: Cuc chin 10.000 ngy) o din Michael Maclear Tp on Truyn thng Canada (CBC) sn xut (1980) Phim ti liu Vietnam: A Television History (Vit Nam: Thin lch s truyn hnh) i truyn hnh PBS (M), WGBH Boston (M), CIT (Anh), Antenne2 (Php) v LRE Production (Php) sn xut v pht hnh (1983) Phim ti liu Vit Nam Thng Nht o din Yamamoto Satsuo, Toma Hiroichi, Yuki Yoshihiro, Suzuki Toshikazu Hip hi Pht hnh Nht Bn Nippon Hs Kykai (NHK) sn xut (1975) Phim ti liu The Cu Chi Tunnels (a o C Chi) o din Mickey Grant Mickey Grant amp Stan Cottrell sn xut (1986) Ti liu Internet T in Bch khoa th Vit Nam Bch khoa ton th m Bch khoa th Farlex i t in Vit Nam Bch khoa Tri thc Vit Nam Nhng kin, ch dn, gii thiu thng tin ca anh ch em trong blogLike This Unlike cameleonstyle 03 Sep 2006 Eu ti-am scris mai sus ca numeroase cazuri sunt rezistente la Acyclovir, necesitand tratament cu Foscarnet i. v. (intra venos). Dar se pare ca trebuie sa scriu cu litere de un metru ca sa vezi. Mai era ceva ce nu adaugasem (tratamentul este luat din cartea de dermato-venerice) ca am zis sa fiu draguta. Scrie in carte ca eruptiile astea repetate apar la cei cu imunodeficienta. Un exemple este HIV-ul. De asta spuneam eu de analize generale. Nu neaparat ma refeream la HIV, dar poate ai ceva, si herpesul este doar o infectie secundara, iar boala de fond mentine aceasta infectie. Iti ziceam sa schimbi si doctorul, pt ca in manual scrie ca daca nu-ti trece cu Acyclovir, trecem la ceva mai quottarequot, lucru pe care el nu l-a facut. Presupun ca nu ti-a facut nici analize, si tratamentul a fost luat dupa o schema care quotmergequot la 90 din cazuri. Iar tu nu te incadrezi in schema asta. Am banuiala ca ai fost si la un medic de familie, nu dermatolog. Deobicei se fac analize, pana se recurge la un tratament, oricat de clasice ar parea afectiunile la debut. Daca mie mi-ai veni la usa cu infectii repetate, te-as pune sa faci analize urgent, in primul rand pt sanatatea mea. ca eu pun mana pe tine . imi cer scuze ca am profitat de mesajul tau ca sa-mi scriu si eu pasul problema mea: am 21 de ani si in urma cu 2 luni am avut un contact sexual impreuna cu prietenul meu stabil de 1 an de zile. dupa contact mi-a aparut o mica fisura in partea de jos a labiilor. in 2 -3 zile s-a extins forte urat cu bubulite, dar fara puroi cum sunt cele de la herpes, zona umflata, rosie, un fel de crusta, mancarimi in zona anusului, dureri usturimi, groaznic. Ganglionii inghinali erau umflati si durerosi. din pacate atunci nu am avut bani sa ma duc la control si am folosit apa oxigenata si 1 pudra pt cicatrizare si dezinfectare. nu mai stiu cum se numeste. s-a mai ameliorat si m-am interesat pe diferite pagini de sanatate si am incercat NIDOFLOR si ACICLOVIR. le-am incercat pe amandoua si mi-a trecut in 7 zile dupa ce mi-a trecut am avut din nou contact sexual si iar mi-a aparut o fisura care devenea urata ca data trecuta dar am dat cu crema si a trecut. acum vreau sa ma duc la doctor sa-mi fac analizele pt bolile cu transmitere sexuala, pt ca daca prietenul meu mi-a dat herpes poate mi-a mai dat si altceva. INTREBAREA MEA: ce analize de sange sigure sa fac pt depistarea lor, inclusiv pt herpes, si unde anume in bucuresti mentionez ca nu am mai avut alte simptome. si mai am o nelamurire. eu in ianuarie am facut teste de sange de rutina si nu mi-a iesit nimic decat 1 usoara anemie. daca eram infectata cu ceva se putea vedea si la aceste teste pt ca alta varianta ar fi doar ca prietenul meu a facut alte quotvizitequot in acest timp. va mutumesc si astept cea mai mica sugestie. Like This Unlike mianna 03 Sep 2006 am uitat sa-ti specific cel mai eficient unguent/crema aciclovir: ACICLOVIR tub (mare) 15g, de Targu Mures (Gedeon Richter Romania S. A) - daca depistezi la timp iti poate trece numai cu crema in 1 zi maxim. Eu am folosit VECTAVIR insa l-am cumparat de afara. Cum simteam ca imi zvacneste buza aplicam crema si nu mai era nici o eruptie. Aciclovir-ul nu a dat rezultate asa bune in cazul meu. poate depinde si de om Like This Unlike lokoman 09 Sep 2006 Eu am folosit VECTAVIR insa l-am cumparat de afara. Cum simteam ca imi zvacneste buza aplicam crema si nu mai era nici o eruptie. Aciclovir-ul nu a dat rezultate asa bune in cazul meu. poate depinde si de om Eu am luat Aciclovir pastile 33 de terapia, am avut o eruptie fantastica anul trecut si asa am ajuns la Aciclovir si pot sa spun ca e fantastic - in 3 zile nu mai aveam nici o urma, am luat toata cutia chiar daca a disparut dupa 3 zile si de atunci nu mai am probleme. herpesul stiu ca l-am luat in urma cu 5 ani si in tt timpul asta nu a erupt numai de 3 ori prima dupa un an, a 2-a dupa alti 2 si ultima cea mai grava anul trecut. asa ca. grija mare copii va zice unu care a luat-o din inconstienta Like This Unlike Stan P. 03 Oct 2006 Pentru analize legate de herpes, te duci la Institutul de Virusologie al Academiei, la intersectia sos. Mihai Bravu cu str. Baba Novac, vizavi de Mega Image. Au doctori buni acolo. Vizita e gratuita. Pe mine m-au costat analizele 2 milioane, poate exista mai ieftin, nu stiu ce sa zic, parca n-as crede. Dar te poti duce cu toata increderea. In schimb, ei nu-ti vor prescrie tratament, trebuie sa te duci la un medic. Si, as adauga, la un medic extrem de bun. si eu il caut de mult si nu-l gasesc . dar asta este alta poveste. Like This Unlike Stan P. 03 Oct 2006 Eu am herpes de multi ani si SINGURUL medicament, din cate am incercat, care avea efect era Moroxidin, o crema de 15.000 lei, vechi, facuta la noi. Dar, si aici ma abtin sa ma refer la Romania noastra, crema nu se mai produce333333 Asa ca de vreo 2 ani am ramas fara niciun tratament. Mai exista un medicament frantuzesc care are aceeasi substanta activa, dar desigur la noi nu se gaseste se cheama Virustat. De asemenea, daca are cineva idee despre un medic dermatolog bun. Pentru ca, poate cu 2 exceptii, dermatologii la care am fost se pricepeau la dermatologie ca Adrian Copilu Minune la jazz. Imi cer scuze celor care isi fac meseria bine, dar am prea multi ani de indiferentza si incompetentza din partea unor dermatologi. Edited by Stan P. 03 October 2006 - 12:16. Like This Unlike nicollec 03 Oct 2006 Termenul de quotherpesquot este cunoscut in popor, fiind atribuit mai ales leziunilor buzelor. In general, pacientii considera ca herpesul este o boala usoara, fara complicatii, pe care o quottrateazaquot singuri la domiciliu cu diverse quotleacuri babestiquot ineficiente, cum ar fi pasta de dinti, otetul, scrumul de tigara, frunzele de varza, lingura de lemn incinsa, ness etc. Putini stiu insa ca herpesul este o infectie virala, foarte contagioasa, recidivanta, care poate avea complicatii serioase la nou-nascut si la bolnavii cu imunodepresie (imunitate scazuta). Virusurile herpes simplex 1 si 2 (HSV 1 si HSV 2) au un caracter comun numit quotlatentaquot. Aceasta inseamna ca dupa primul contact al virusului cu organismul, numit quotprimoinfectiequot, virusul nu este complet eliminat din organism. El va persista toata viata, in stare latenta (quotadormitquot), in interiorul unor celule nervoase. In timpul latentei virusul nu produce nici un simptom insa, in prezenta unor factori favorizanti, el se reactiveaza (quotse trezestequot) si va produce recurentele (recidivele) herpetice. In acest articol ne vom opri asupra infectiei cu HSV1 - la nivelul buzelor. Aceasta este singura forma de herpes care poate fi tratata de catre pacienti prin auto-medicatie. Pentru toate celelalte forme de herpes este obligatoriu ca pacientii sa consulte medicul. Mai. n-are treaba prefectura cu. Nu poti sa iei herpes genital sau bucal de la sex oral. Ce aberatii aud pe-aici. Herpesul poate fi transmis de la nastere, indiferent de ce tip e, poate fi transmis fara manifestare, pentru o lunga perioada de timp..daca mai vreti articole despre herpes google it..Imi pare rau pt cei care s-au imbolnavit de herpes genital. Cred ca e groaznic. La fel, cred ca inca nu se constientizeaza mare parte din masurile de igiena normale si naturale in alte parti ale lumii. Nu inteleg de ce nu va feriti cand sunteti sanatosi. Chiar si aberatia ca l-ai fi luat de pe capacul de la wc..De ce te asezi pe wc-uri publice, sau de ce aduci jegoase nespalate acasa Si am o intrebare pt initiatorul topicului si pt cei care i-au raspuns si sufera de herpes capatat . a meritat partida aia de sex cu o nespalata/un nespalat chinurile pe care le indurati acum Edited by nicollec, 03 October 2006 - 13:05. Like This Unlike basic2006 21 Oct 2006Home Edotek is a scientific consultancy which provides technical assistance to industry and other agencies helping them to solve problems in the areas of chemistry and materials technology. Esto podría estar relacionado con actividades de desarrollo de amplificadores de investigación, fabricación y producción o situaciones de servicio. Edotek se ha dedicado a tareas que pueden haber tomado desde medio día o hasta 3 años para completar Actividades típicas incluyen Análisis químico Limpieza química / Contaminación identificación y control Pruebas de corrosión y compatibilidad de materiales Productos químicos y materiales para automoción Materiales electrónicos Química del propulsor Salud y Seguridad Relacionados con Productos químicos peligrosos Imágenes térmicas Podemos actuar para usted únicamente en el papel de consultores que proporcionan información técnica, o involucrarse en 8216hands en test-work8217 para resolver su problema. Trabajamos con una amplia gama de productos químicos, metales y aleaciones, así como materiales poliméricos (gomas y plásticos). Formado en 1998, Edotek trabaja para clientes que van desde compañías start-up muy pequeñas hasta organizaciones importantes como el Ministerio de Defensa del Reino Unido y la Agencia Espacial Europea. Tenemos clientes en el extranjero en varios países europeos, así como los EE. UU. Así que no importa cuánto sabes o no sabes sobre química y materiales, si necesitas ayuda, por favor llámanos. Si bien se ha hecho todo lo posible para garantizar que la información proporcionada en este sitio web es precisa, no se acepta ninguna responsabilidad por los errores que puedan estar presentes